maart 1987
Twintig vellen maagdelijk schilderspapier van zestig bij tachtig centimeter had Bjarne aangeschaft om mee te doen met de schildersuitdaging “De kus”. Met acryl verf gaf hij een abstracte invulling aan het thema. Hij maakte tien kleurige werken waarvan hij er drie mocht insturen voor de uitdaging. Wanneer zijn werk zou worden uitgekozen werd het in de collectie van de kunstuitleen geplaatst. Bjarne had geluk. Eén van de drie werken werd uitgekozen door de commissieleden die erbij vermeldden dat ze het goed werk vonden.
Trudy had hij al een paar weken niet meer gezien. Waarschijnlijk had ze het te druk met haar werkzaamheden als detective en de danslessen op de dansacademie. Er waren nog tien lege vellen schilderspapier over. Bjarne wilde graag een werk maken in vervolg op “Ongeboren veulen.” Het werd het werk “Embryo”. Dunne verflagen in pasteltinten en contouren in een subtiele lijnvoering.
In een tekenblok ging Bjarne verder met het maken van eenvoudige portretten. Het meeste had niet een resultaat om te bewaren. Maar het was een leerproces in observeren en de juiste afstand inschatten.
In het weekend ging Bjarne niet meer zo vaak uit als hij voorheen deed. De behoefte om andere mensen te zien was minder groot dan toen hij jonger was en genoten had van het nachtelijke leven.
Dat Bjarne het niet vol had weten te houden op de avondacademie ging hem niet in de koude kleren zitten. Hij schaamde zich. Hij kreeg vileine kritiek van Emma Petronella en Christiaan Buurtveen. Ze vonden dat hij zich slap had gedragen, dat het veel beter was geweest wanneer hij in Utrecht bij Emma was blijven wonen.
Het waren te veel indrukken voor Bjarne. Alle verhalen op de avondacademie en de theorie over de kunst. Hij wilde gewoon weer schilderen om zich te uiten.
Hij had een oude gitaar met nog drie snaren er op. Diep in de nacht keek Bjarne naar die gitaar in de wetenschap dat hij er nooit meer op zou spelen omdat de gitaar binnenkort zou worden afgevoerd. Overbodig omdat hij geen gitarist was en alleen maar lawaai produceerde wanneer hij de overgebleven snaren beroerde met zijn verwarde ziel.
Van zijn laatste centen had Bjarne acrylverf gekocht. Het werd erop of eronder. Hij schilderde uren-, dagen-, wekenlang om mee te doen met een selectieronde van de Amsterdamse kunstuitleen. Een werk met de titel “Jeugdig verlangen” was een werk op papier waarin Bjarne herinneringen uit zijn jeugd had verwerkt. Een ander werk: “Je raakt snaren” maakte hij om afscheid te nemen van zijn gehavende gitaar.
Het werk was mooi in balans en hield het midden tussen abstract en figuratief. De pastelkleuren en de mooi gekozen vormen gaven het een poëtische kwaliteit. Bjarne besloot in ieder geval met deze twee werken mee te doen met de selectieronde. Hij had nog een aantal andere werken waar hij ook ijverig aan had gewerkt. Hij mocht tien werken ter selectie aanbieden.
Bjarne Gosse had geluk: Er werden twee werken uitgekozen tijdens de selectieronde. De werken “Je raakt snaren” en het werk “Jeugdig verlangen.” Het leverde wat schamele centjes op, die hij goed kon gebruiken om eieren en brood te kopen. En wat nieuw materiaal zodat hij nog een keer mee kon doen met een selectieronde voor de Amsterdamse kunstuitleen.
Zomer 1987
Tijdens die beruchte regenzomer kwam de jongeman Bjarne Gosse zijn vriendin Trudy nog vaak tegen. Ze zag er imposant uit met haar knalblauwe hanenkam en zwaar aangezette donkere make-up.
Ze zeiden weinig tegen elkaar wanneer ze elkaar tegenkwamen. Er was niets mis met zijn beide oren of met zijn vermogen om een ander proberen te begrijpen. Bjarne Gosse had de beschikking over zijn zintuigen om er naar muziek mee te luisteren of om een gesprek aan te gaan. Trudy Mol leefde in haar eigen politieke wereld. Ze was geradicaliseerd. Ze was een extreme moralist. Iemand die moeite met de mening van anderen had. Geen ruimte meer voor de gewone genoegens van het leven. Ze groeiden uit elkaar, de twee geliefden, ze raakten van elkaar vervreemd.
“Wat was wijsheid in dit leven, nu er zoveel aan het veranderen was in de maatschappij? Het beste was om kapitein op eigen schip te blijven! Je was zelf verantwoordelijk, ook al had je te maken met tegenslagen en was je soms het overzicht kwijt omdat de emoties het nadenken overtroefden. Hulp vragen betekende niet dat er een pasklare oplossing werd aangedragen. Iedereen had het liefst dat je alles zelf deed. Hoe nu verder?” hoorde Bjarne zichzelf toefluisteren in de melancholieke avonduren van de zomer. Opnieuw een regenbui.
De roeiboot van zijn overleden oom, die Trudy met een stevig touw aan de kade had gebonden, was gestolen. Ze verontschuldigde zich er voor, maar het kwam niet in haar op om iets te vergoeden omdat het immers de roeiboot van Bjarne was geweest. Een erfenis van zijn favoriete oom, die zijn tweede hartaanval niet had overleefd.
Bjarne baalde van het voorval. Trudy deed er luchtig over. In de brievenbus lag een enthousiaste ansichtkaart va Maarten W. Hij was naar Artis geweest en na afloop naar Bjarne gegaan. Helaas was Bjarne niet thuis geweest. Er zat geen postzegel op de kaart. Waarschijnlijk had Maarten ter plekke de kaart in de bus gedaan. Er stond een olifant uit Artis op, met op de achterkant wat tekst van Maarten die het duidelijk naar zijn zin had gehad in de Amsterdamse dierentuin.
Bjarne vond het jammer dat er geen ontmoeting was geweest. Hij had Maarten al een tijdlang niet gezien en hij wist niet wanneer Maarten weer naar Amsterdam zou komen.
Bjarne haalde een cassette tape tevoorschijn met de muziek van zijn muzikale held Neil Young. Liedjes van Harvest, Comes a time en Rust never sleeps in een zorgvuldig samengestelde compilatie. Fijne muziek voor bij het tekenen.
In de Amsterdamse Spaarndammerbuurt leefde de zonderling Bjarne zijn eenvoudige leven. Hij kocht de boodschappen die in de aanbieding waren, hij dronk af en toe een biertje en hij probeerde een brief te schrijven aan Emma omdat ze dat tijdens een kort telefoongesprek had gevraagd.
“Beste Emma,
ik heb niet veel te melden vanuit de hoofdstad. Tom heeft weer een psychose gehad. Mijn moeder is overstuur geraakt door zijn verwarring. Mijn vader houdt zich afzijdig. Mijn zus in nog in Mexico. Trudy is alleen maar fanatieker geworden. Er is nog maar nauwelijks sprake van liefde. Bedankt voor de basement tapes van Dylan, ik zal er binnenkort eens naar luisteren.
De ogen en de mond lijken te lukken, maar met de oren en de neus heb ik meer moeite. Ik ben nog bezig met kijken en uitproberen. Als het echt op Dylan begint te lijken zal ik een keer langskomen om de resultaten te laten zien.
Fijn dat je zo goed bevriend bent geraakt met Jan Boter en dat hij je helpt
in moeilijke tijden.
Bjarne
Herfst 1987
Trudy Mol had een aardig verjaardagscadeau voor Bjarne. Ze gaf hem een vrijkaartje voor een alternatief feest in de Amsterdamse Staatsliedenbuurt.
Bjarne dronk twee glazen herfstbier. Hij at nog een bruine boterham met pindakaas en een mespuntje sambal. Hij haalde zijn oude fiets uit het fietsenhok en hij ging op weg naar de Staatsliedenbuurt, die niet ver weg was van de Spaarndammerbuurt. Het feest was in een groot gebouw. Bjarne herkende wat mensen uit het alternatieve uitgaanscircuit. Het kostte wat moeite om binnen te komen. Toen hij in de feestzaal was kon hij Trudy niet vinden. Op het podium trad een onbekende reggaeband op. Een hossende mensenmassa stond te dansen op de zwoele muziek. Het was een rokerige ruimte.
Bjarne Gosse genoot van het tussen de mensen zijn. Het was niet erg dat Trudy niet was komen opdagen. Het was een geslaagd feest met deze geweldige band en de uitbundige sfeer.
Laat in de herfstnacht liep Bjarne weer naar huis en beklom hij de trappen naar zijn woning op de vierde etage in de Spaarndammerbuurt. Hij begon langzaam maar zeker te beseffen dat zijn relatie met de extraverte Trudy Mol voorbij was.
Bjarne had nog vier maanden de tijd voor de volgende selectieronde van de Amsterdamse kunstuitleen. De volgende dag begon hij met een nieuwe serie werken van acrylverf op papier.
Het was vijftien oktober, de verjaardag van Bjarne. Hij liep te slenteren door de stad, onrustig en gevuld met frustraties. Voor een snackbar kwam hij Joop van Teil tegen, die trakteerde hem op een broodje warme kroket. Bjarne bleef niet lang praten, dat van die ansichtkaarten was al zo lang geleden. Hij bedankte Joop met een dankbare hand en liep weer terug naar de Spaarndammerbuurt om zijn overspannen moeder aan te horen, met haar welgemeende felicitatie en de verwarrende verhalen over zijn broer Tom. Hij had ze niet meer op een rijtje. De feiten, de argumenten, de zin en de onzin van het leven. Hij kon het niet meer in het juiste perspectief plaatsen. Achterdocht veroorzaakt door overmatig drugsgebruik. Agressie omdat de wereld niet om hem draaide. Er was geen beginnen aan met broer Tom. Bjarne probeerde het op een afstand te houden, maar dat lukte niet altijd en dan vrat het energie. Moeder Gosse was wanhopig.
Het feest in de Staatsliedenbuurt was een welkome uitlaatklep geweest. Frustraties weg dansen, emoties weg drinken. Even helemaal weg van alle ellende op de wereld.
Schrijver: Bjarne Gosse