1 Onzichtbare band

Onzichtbare band

De slimme en elegante Kees Broodakker met zijn lange blonde haren en heldere blauwgroene ogen en Bjarne Gosse, een kop kleiner met bruine ogen, waren geen vrienden. Ze werden verplicht om naast elkaar te zitten in de saaie houten schoolbanken. Ze zaten op een school voor moeilijk opvoedbare kinderen. Vaste plaatsen waren daar verplicht. Altijd naast dezelfde jongen, ieder doordeweekse dag van de week. Hij was een keurige jongen, die Kees, meestal nette kleren. Alleen zijn merkwaardige zenuwtrekjes konden af en toe verraden dat hij onzeker was. Dan trilde hij met zijn linkerhand of keek hij snel heen en weer met zijn ogen.

Ze haalden hogere cijfers dan de andere leerlingen van de klas, Kees Broodakker en Bjarne Gosse. Niet in de laatste plaats vanwege de slimheid van Kees. Kees Broodakker was namelijk een meesterlijke goochelaar in het laten verschijnen en weer laten verdwijnen van duidelijke spiekbriefjes, die hun prille kennis van een geheugen voorzagen. Het gaf hen op de een of andere manier een onzichtbare band, tijdens de saaie doordeweekse dagen op de strenge school waarop zij zaten. Af en toe kwam de zon achter de wolken vandaan, dan leken de haren van Kees nog blonder.  Alsof Bjarne door zijn zenuwtrekjes heen kon kijken en kon voelen wie Kees werkelijk was, zo voelde de onzichtbare band met Kees, met wie Bjarne niet bevriend was.

Kees Broodakker was de meest fotogenieke leerling van de school voor bijzonder onderwijs. Zelfs wanneer hij gekke bekken trok, lachte de camera hem toe. De verlegen jongen die hij eigenlijk was, veranderde door een zelfverzekerde blik in zijn fotogenieke ogen. Zijn heldere ogen hielden van de camera, het was alsof ze licht gaven in een wereld van nieuwe kleuren.
Met tegenzin maakte Bjarne een foto van hem, omdat hij het hem zo vriendelijk vroeg. “Als aandenken als we elkaar niet meer zien.” had Kees lacherig gezegd met die hoge stem van hem.
Ze slaagden allebei met vlag en wimpel voor de eindexamens. Mede dankzij de goocheltrucjes van Kees, maar dat hoefde niemand te weten. Ze werden allebei toegelaten tot de Middelbare tuinbouwschool te Utrecht. Niet in dezelfde klas, maar wel in hetzelfde schoolgebouw, dus ze zouden elkaar nog zien.

Een eenvoudig fototoestel had Bjarne. Een fotocamera met daarin een fotorolletje waar nog acht foto’s mee waren te maken. De andere foto’s waren jaren daarvoor en recentelijk gemaakt. Twaalf foto’s. Gemaakt in de jaren zeventig. Zwart-wit. Bjarne was nieuwsgierig naar wat er opstond.

Hij herinnerde zich een foto van een mysterieus wezen dat hij gezien had in de ochtendnevel van het nieuwe meer bij Amsterdam. Door de sfeer van de ochtend in de natuur was het onduidelijk wat het was geweest. Een monster, een plant die er door de wind uit had gezien als een dier?
Een foto van het grijze konijn op de konijnenheuvel, voor de tragische dood van het knaagdier. Een foto van de geliefde oude koningin Juliana die in Amsterdam Zuid een nieuwe sporthal kwam openen. En er zouden ook foto’s van de geiten op staan. De geiten die Bjarne zo had gemist. En een mysterieuze foto van zijn zus en de pony, dat herinnerde Bjarne zich ook. En die laatste foto van de fotogenieke Kees Broodakker, met de indringende blik in zijn ogen.

Het werd de hoogste tijd het fotorolletje vol te schieten. De foto van koningin Juliana wilde Bjarne graag terugzien. Hij was nieuwsgierig naar de andere foto’s. Er moest ook nog een klassenfoto opstaan waar Kees en hij naast elkaar stonden.

Bjarne was op zoek naar een kamer. Hij logeerde tijdelijk bij een oudere vriend in Utrecht vanwege zijn studie op de Middelbare Tuinbouwschool aan het Zwanevechtplein en de problemen thuis in Amsterdam sinds zijn ouders in de drukte van de stad waren gaan wonen.

"Licht is een elektromagnetische golfbeweging, met een zodanige golflengte en frequentie dat ons oog ervoor gevoelig is." Het schrift voor Natuurkunde lag voor Bjarne op de salontafel, in het huis van de zes jaar oudere Berend. Berend die hij had leren kennen toen hij zjn fiets niet kon repareren en hij Bjarne aanbood om te helpen.

Kees Broodakker was na twee maanden al met de schoolopleiding gestopt. Hij zat in een andere klas dan Bjarne, maar ze zagen elkaar in de pauzes. Opeens zag Bjarne hem niet meer en toen Bjarne naar hem informeerde bij iemand uit zijn klas, vertelde die jongen dat hij van school was gegaan omdat hij geld wilde verdienen als fotomodel.

Aan de muur van het herenhuis in de Wittevrouwenbuurt hing een poster van Birgit Bardot met haar nieuwste kapsel. Ze was net als Kees erg fotogeniek en dat sierde haar, maar de ogen van Kees Broodakker waren indrukwekkender. Hij zou het vast gaan maken als fotogeniek fotomodel en dan binnen de kortste tijd beroemd worden.
Op de radio was muziek van Abba te horen. Ze scoorden de ene hit na de andere.

Het vroege voorjaar liet een merkwaardig helder licht over de provinciehoofdstad Utrecht schijnen. Het middeleeuwse karakter van de hoofdstad van de provincie kreeg een nieuwe dimensie. En wie de moeite nam zijn neus in de lucht te steken kon zich verheerlijken aan de geur van welriekende voorjaarsbloesems. Er hing een verlangen in de lente, begin jaren tachtig op weg naar de toekomst.

Bjarne had zijn fotocamera klaargelegd voor de nieuwste foto’s. 

De boerenomelet van Berend was geliefd bij de studenten die net als de jeugdige Bjarne tijdelijk in het studentenhuis woonden. Berend maakte er dan ook veel werk van. Verse paprika, kleine tomaatjes, kruiden uit de provincie, gesneden ui, geraspte kaas, een snufje zout en peper en eieren. Over het resultaat werd lang nagepraat.

Bjarne zonderde zich snel weer af. Hij had geen zin in de drukte. De maaltijd had gesmaakt, maar verder had Bjarne weinig contact met de studenten in het studentenhuis.
Voorlopig had hij zijn eigen zorgen en moest hij zo snel mogelijk een kamer zien te vinden. Er stond een advertentie in de krant waar Bjarne op reageerde.

Hij stak zijn lenige middelvinger in de draaischijf van het telefoontoestel om de cijfers van het telefoonnummer uit de advertentie die hij in de krant had gevonden te draaien. De telefoon kraakte maar maakte verbinding.
Er werd opgenomen en er klonk een stem. “Hallo, je spreekt met Emma Petronella, journaliste en kunsthistorica. Met wie heb ik het genoegen te spreken?” Bjarne hoorde een verleidelijke vrouwelijke stem die vriendelijk tot hem sprak. “Hallo u spreekt met Bjarne Gosse, ik bel op voor de advertentie in de krant voor een kamer die u te huur heeft. Ik ben op zoek naar een kamer in de stad omdat ik op dit moment geen kamer heb”, antwoordde Bjarne voorzichtig met enige aarzeling in zijn jeugdige stem.

Bjarne had een rugzakje vol geluiden in zijn achterhoofd. Stemmen van vroeger, stemmen uit het verleden. De lijdende woorden van zijn moeder, een devote Katholieke vrouw die worstelde met haar verleden. Zijn vader die schreeuwde uit onmacht. Er viel even een stilte in zijn gedachten.

Bjarne Gosse logeerde tijdelijk bij een vriend waar hij op de bank kon slapen, tot de tijd dat hij een kamer had gevonden. Zijn goede vriend Berend, hij stond altijd voor Bjarne klaar. Bjarne had dringend een eigen dak boven zijn hoofd nodig.
Hij moest zich vermannen om te luisteren, de bijzondere en aangename stem klonk weer aan de andere kant van de krakende telefoonlijn.

“Hallo Bjarne, mag ik vragen hoe oud je bent, je klinkt nog zo jong en onervaren.” Haar stem klonk warm en liefdevol. “Ik ben negentien jaar inmiddels en ik zit op een school voor middelbaar beroepsonderwijs, de Middelbare tuinbouwschool op het Zwanevechtplein”, antwoordde Bjarne. “Voor hoe lang wil je een kamer huren, beste Bjarne?” “Voor ongeveer twee jaar mevrouw, dan ben ik hopelijk klaar met school en ga ik weer terug naar mijn geboortestad Amsterdam om daar te wonen mevrouw.” “Weet je wat Bjarne, kom gewoon eens langs om de kamer die ik wil verhuren te bekijken dan kunnen we meteen verder kennismaken. Ik denk dat ik je wel kan helpen. Het is een fijne kamer met veel zon in een mooi huis.”

Ze gaf hem het adres in de Utrechtse buurt waar hij naar toe moest gaan. Ze spraken af voor de volgende dag om vier uur in de middag.

Bjarne was van plan zijn fototoestel mee te nemen. Om de laatste acht foto’s te maken, zodat hij eindelijk het rolletje weg kon brengen om te laten ontwikkelen. Hij was razend nieuwsgierig naar de foto's op het fotorolletje. Te lang had hij gewacht met het rolletje volschieten. Het werd nu eindelijk tijd om dat te doen. Bjarne was ook nieuwsgierig naar hoe die vrouw met die prachtige stem er uit zou zien. Wat zou de toekomst hem gaan brengen nu hij tijd had om er over na te denken. Bjarne was eindelijk op weg naar de toekomst, na alle malaise van de laatste maanden.
Kees B. had dus voor een andere toekomst gekozen en hij was niet langer zijn schoolgenoot. Bjarne hoopte dat het hem goed af zou gaan.
Na jaren zou hij hem niet meer vrijwel dagelijks zien tijdens het schooljaar. Bjarne vroeg zich af of hij hem ooit nog terug zou zien.
Berend kwam de kamer binnen. Er was nog wat van de boerenomelet over. Of hij honger had?
Dat had Bjarne. De boerenomelet van Berend had alles in zich om een culinaire klassieker te worden.

Een verlegen donkerblonde jongeman was Bjarne. Hij had een rugzakje vol met visuele beelden onder zijn hersenpan. Huizen die hij bewoond had. Kamers waarin hijhad geslapen. Bedden, met of zonder beddengoed. Naakt, in ondergoed, met kleren aan. Nachtkastjes, tandenborstels. Persoonlijke spullen. Herinneringen.

Bjarne verheugde zich op de ontmoeting met Emma Petronella, wiens stem zo aangenaam door de telefoon had geklonken.
Op school waren de examens van het voorlaatste schooljaar begonnen. Bjarne zat in de klas bij Arthur, Willem, Mark en Ruud, Jaap, Regina, Petra, Trudy en de andere klasgenoten.
Het met de trein reizen ging niet langer goed. Bjarne kwam thuis in een huis waar de sfeer verziekt werd door de slechte relatie van zijn ouders. Gelukkig kon hij tijdelijk bij Berend logeren. Hij had nu de kans om op kamers te gaan wonen.

De volgende dag ging Bjarne op een donkergroene fiets op weg naar het opgegeven adres. De buurt in Utrecht waar hij het huis kon vinden kende hij al een beetje omdat hij er eerder doorheen was gefietst op de oude fiets van Berend, die voor zichzelf een nieuwe fiets had gekocht. En aan Bjarne zijn oude fiets cadeau had gegeven.

Om vier uur in de middag stond Bjarne voor het huis waar hij misschien een kamer ging huren. Het huis zag er mooi uit. Een fraai gemetseld herenhuis in Utrecht, goed onderhouden, met een nette voortuin en met een robuuste voordeur.

Bjarne was verrast, maar de grootste verrassing kwam toen de zware voordeur werd opgedaan. Voor hem stond een beeldschone vrouw met prachtige reebruine ogen. Verwonderd keek Bjarne naar haar elegante blonde haren die tot ver over haar vrouwelijke schouders hingen. Hij had in mijn jonge leven al heel wat mooie vrouwen gezien, maar deze Emma Petronella spande wat hem betreft de kroon. Bjarne was volkomen overbluft. Ze was de mooiste vrouw van alle vrouwen die hij tot dan toe had gezien. Hij werd er onzeker en verlegen van, terwijl hij contact moest maken. Hij moest echt zoeken naar de juiste woorden. Hij aarzelde. Moest hij iets zeggen? Of kon hij beter zwijgen?

Het was opnieuw mooi voorjaarsweer. De zon liet een prachtig helder licht schijnen over de beeldschone vrouw die voor Bjarne stond.

De knappe uitdagende vrouw nodigde hem uit om binnen te komen.

“Hallo, jij bent dus Bjarne, kom binnen dat laat ik je eerst het huis zien. “Ze gaf Bjarne een warme hand en liep voor hem uit de lange smalle hal in.

De hal liep door naar achteren en aan de achterkant van het pand was een behoorlijk grote tuin omringd door een hoge houten schutting. Terug in de hal liepen ze de trap op naar de verdieping waar de kamer was die Bjarne kon huren.
Al spoedig bleek dat zijn verlegenheid jegens deze prachtige dame nergens voor nodig was. Ze liep met hem door het riante huis, verder de trap op. Ze liet hem een mooie redelijk grote kamer zien, met ruimte voor een bed, een tafel en een kast. De kamer had drie grote ramen en een klein balkon met veel licht en zon. Bjarne liet meteen merken dat hij wel interesse had voor deze mooie kamer.

Emma Petronella was enthousiast omdat Bjarne belangstelling had. Ze vroeg hen met haar warme stem of hij een kop thee wilde om het een en ander verder te bespreken. “Laten we het met een kop thee erbij verder bespreken Bjarne, het hoeft niet lang te duren.”

Bjarne zei niet veel, haar schoonheid leidde hem van zijn eigen woorden af. Ze had een prachtige jurk aan, donkerrood van een duur uitziende stof, iets heel anders dan de soepjurken die zijn moeder doorgaans droeg. Haar figuur tekende mooi af in die elegante jurk, ze had volle voorname borsten, niet te groot, maar zeker niet te klein. Mooie welgevormde benen, een aangenaam intelligent gezicht met heldere reebruine ogen. Hij vond haar gezelschap prettig en tijdens het thee drinken bleek dat dit wederzijds was. De thee smaakte voortreffelijk. Emma Petronella was een gezellige gastvrouw, en niet op haar mondje gevallen. Ze kon makkelijk praten en soms leek het alsof ze elkaar langer kenden dan in werkelijkheid het geval was.

“Wat wil je na jouw studie gaan doen Bjarne? Ga je groenteteler worden? Die zijn nuttig in deze tijd.”

“Eerst maar eens mijn diploma zien te halen.”antwoordde Bjarne verlegen.

Emma Petronella had een prachtige woonkamer met een enorme boekenkast van notenhout. Als hij even was uitgekeken op de verblindende schoonheid van Emma Petronella keek Bjarne naar de hoeveelheid boeken in de boekenkast. Ze merkte het op en zei vriendelijk dat als hij boeken wilde lezen, hij ze uit de kast mocht pakken.

“Als je er geen ezelsoren in maakt Bjarne”zei ze met een vrolijke stem. Bjarne verheugde zich er al op een nieuw boek om te lezen. Hij had een gevouwen papier dat ik als bladwijzer kon gebruiken.
Emma legde een stapeltje papieren op de elegante theetafel.

“Dit is het huurcontract Bjarne, zet maar een krabbeltje.”

Bjarne tekende een huurcontract. Hij hoefde geen sleutelgeld te betalen. Over een week kon hij zijn spullen komen brengen en de dag daarna de mooie kamer betrekken voor tenminste twee jaar. Emma Petronella, haar naam en haar schoonheid bleven in zijn hoofd spelen. Zijn uitzicht op de toekomst had een gunstige wending gekregen. Wat een fantastische vrouw, en wat een leuke kamer en schitterend huis om in te gaan wonen.
Bjarne schrok. Hij was zijn fototoestel vergeten om foto’s te maken. Dat moest hij dan de eerst volgende keer doen.
Bjarne had een rugzakje met herinneringen. Nare herinneringen, mooie herinneringen, niet verwerkte herinneringen. Hij hield zich op de been, maar het was alsof hij werd nagejaagd. Hij wist niet door wat of door wie, het liet hem soms wankelen. Toch bleef hij doorgaan. Bjarne wilde weten waarom hij hier op aarde was en wat hem te doen stond tijdens zijn verblijf op deze wereld. Eindelijk de laatste acht foto’s maken, zodat hij de andere foto’s uit zijn verleden kon zien.