Taal van de zomer 15 – 21
15
In de schaduw van de berk zat de jeugdige Bjarne te studeren. Als hij niet voor zijn diploma zou slagen kon hij een vervolgopleiding vergeten. Hij had zich te veel af laten leiden door de verleidingen van de zomer.
Gerard Vroeg belde hem iedere ochtend om te vragen of hij op een terrasje wilde gaan zitten met hem.
Hij had het na die ene keer wel gezien. Zodra hij iemand anders had om mee te praten kwam Bjarne niet meer in zijn dagboek voor. Het was veel fijner in de tuin in de schaduw van de berk, die nu vol in blad zat en zijn bladeren liet ritselen wanneer de wind door de takken blies.
Het was nog altijd warm. Bjarne was slechts gekleed in een donkerblauwe boxershort. Hij had een glas vol frisse limonade bij zich staan om de dorst te lessen. Toen hij naar binnen ging om het glas weer te vullen hoorde hij in de woonkamer de telefoon rinkelen. Het was Emma! De eerste keer dat ze belde vanuit Amerika!
“Hallo Bjarne, ik hoorde in het nieuws dat er een hittegolf in West Europa is. Is het een beetje vol te houden en geef je Frits wel op tijd te drinken? Het gaat hier erg goed.” Even viel de lijn stil. Het leek alsof de verbinding was verbroken, maar toen hoorde Bjarne.
“Hallo Bjarne, ben je er nog? Luister ik moet het kort houden. In de middelste lade van de boekenkast heb ik wat geld voor je liggen voor het eten van Frits, je mag er zelf ook iets van hebben. Ik moet nu weer ophangen want de verbinding is slecht. Zorg goed voor jezelf en Frits.
Groetjes lieverd.” Ze had niet eens gewacht totdat Bjarne iets terug zei. Maar hij had haar stem gehoord en ze klonk zorgzaam. Nog voor Bjarne er verder over kon nadenken, begon de telefoon opnieuw te rinkelen. Hij dacht dat het opnieuw Emma zou zijn wiens stem hij zou horen. Het was Maarten Wolvenknaap. Hij was de sleutel van zijn woning kwijt en hij kon pas over twee uur iemand bellen om de reserve sleutel te bemachtigen. Of hij in de tussentijd bij op bezoek kon komen.
“ Ja, dat is goed Maarten. Ik heb koude limonade en het is hier lekker in de tuin in de schaduw van de berk. Ik zie je zo!” Bjarne ging snel naar boven om een korte broek aan te trekken.
Tien minuten later werd er aan de deur gebeld. Het was Maarten, zijn haren met gel naar achteren gekamd, in een korte corduroy broek met een fleurig zomers overhemd. Ondanks de onverwachte tegenslag was hij in een opperbeste stemming. Bjarne kende hem niet anders. Hij straalde zoveel jeugdige levenskracht uit.
Het huis kende hij niet. Hij was er niet eerder geweest. Bjarne bracht hem meteen naar de tuin in de schaduw van de berk. “Ga hier maar zitten. Dan haal ik koude limonade.”
“Ja lekker Bjarne!”
Toen Bjarne terugkeerde in de tuin zag hij dat Maarten zijn blouse had uitgetrokken en languit in de ligstoel lag. Bjarne zette de glazen limonade op het tafeltje bij de ligstoel en hij ging er in de andere stoel bij zitten.
“ Gerard bewaart mijn reserve sleutels, maar hij is pas vanmiddag vrij. Hij doet tijdelijk schoonmaakwerk voor een uitzendbureau. Ik heb hem al vaak genoeg gezegd dat hij veel makkelijker geld kan verdienen, Bjarne. Voor jou geldt ook nog steeds het aanbod!”
Bjarne gaf hem het glas koude limonade. Er verscheen een wrede glimlach op zijn gezicht. Het was echt warm, te warm om te discussiëren.
“Ik zal er nog eens over nadenken Maarten. Ik heb het voorlopig te druk met studeren.” zei Bjarne om er vanaf te zijn.
“ Jan Boter betaalt goed Bjarne!” probeerde Maarten het nog eens. Het was tweeëndertig graden in de tuin. In de schaduw misschien een paar graden minder warm. Bjarne keek naar de naakte torso van Maarten . Hij kon begrijpen dat hij goed verdiende als fotomodel.
Plotseling klonk er muziek achter de schutting. De buren hadden weer eens de radio hard aan staan.
“Now that we found love, what are we gonna do with it.” klonk er in zwoele reggae klanken door de tuin. Het leek alsof de buren de radio expres nog harder zetten. Het scheen Maarten wel te bevallen. Hij haalde zijn rook spullen te voorschijn en daar zat ook een klein doorzichtig zakje bij met een klein klompje hasj van een Marokkaanse kwaliteit. Met de vaardigheid van een ervaren roker bouwde Maarten een heuse joint. Hij stond erop dat Bjarne het eens zou proberen.
“Je krijgt er allerlei rare fantasieën van Bjarne!” sprak Maarten blijmoedig terwijl hij de softdrugs toeter met een brandende lucifer aanstak. Bjarne rook een vreemde zoete geur.
De reggae klanken op de achtergrond leken anders te klinken dan voorheen.
“Now that we found love, what are we gonna do with it?” Het was niet langer een vraag of een antwoord. Het was de muziek van de zomer. Na het derde trekje begon Bjarne
te hoesten en zag hij af van een verder vervolg. De buren hadden de radio weer uitgezet en Maarten begon een ontzettend ouwehoer verhaal over wat hij allemaal had meegemaakt als fotomodel voor erotische bladen.
Bjarne luisterde er naar alsof hij naar de radio aan het luisteren was. Hij vermeed ieder oogcontact en hij ging zo vaak mogelijk naar de keuken om limonade bij te schenken.
Maarten vroeg of hij even de telefoon mocht gebruiken om Gerard te bellen. Bjarne had een draaierig gevoel in zijn hoofd. Hij nam Maarten mee naar de woonkamer waar de telefoon op een kleine tafel stond. Hij belde Gerard met die enthousiaste stem van hem.
16
De zwarte kater Frits was, met zijn heldere blauwe ogen, dikwijls een stille getuige van de lustige liefde die Emma en Bjarne samen bedreven, zonder ervan bewust te zijn dat Frits alles kon zien en in zijn geheugen opslaan.
Soms waren er dagen waarop het leek dat de zon geen geduld had. Zo moest het deze zomer zijn.
Als ze ergens samen een hekel aan hadden dan was het haast tijdens de seks. Ze waren allebei niet voor vluggertjes geboren. Zijn hospita met haar wereldse behoeften en de jeugdige Bjarne met zijn kleine genoegens. Er zat nu niets anders op. Emma was opgewonden en ze wilde niet de deur uit voordat er iets gebeurt was. Ze kwam half hijgend en schaars gekleed de woonkamer binnen en liet er duidelijk geen gras overgroeien. Ze duwde Bjarne achterover op de bank en begon haastig zijn broek los te knopen. Doordat hij wist dat ze haast had werd hij zenuwachtig en kreeg hij hem maar nauwelijks overeind.
Met goed gekozen argumenten wist ze hem opnieuw te bespelen. Voordat hij het wist zaten ze samen in een fonkelend liefdesspel, waar alleen door tijdnood een einde aan zou komen. Haar handen gleden over zijn lichaam, op zoek, bevestigend, strelend. Zijn lippen zochten haar lippen, onze ogen keken diep in de ogen-oceaan. De warmte en de haast zorgde voor een spanning die hij niet gewend was. Het lukte niet goed, maar daar maalde Emma niet om. Ze had gekregen wat zij zocht voordat zij weer op reis ging om de wereld te verkennen.
De tijdnood was Bjarne niet goed bevallen. Liever had hij er ruim de tijd voor genomen. Hij had er verder geen invloed op.
Emma had een druk bezet leven. De jeugdige Bjarne wist nooit goed waar hij aan toe was met haar. Na een kort maar hevig liefdespel trok ze haar blauwe jurk weer aan en verliet ze het huis door de zware voordeur. Half struikelend over haar eigen woorden, druk in de weer met haar kapsel.
Bjarne zwaaide door het raam met een heel apart gevoel van binnen. Het was een tijdelijk afscheid. Wanneer ze terug kwam zou er opnieuw tijd zijn. En dan zou zij eindelijk gaan beseffen hoeveel hij werkelijk van haar hield.
Bjarne keerde weer terug naar de woonkamer, warm van de liefde.
De schrijver Jan Boter belde.
“Bjarne, zou jij wat geld willen verdienen?”
“Ja, waarmee dan?” antwoordde Bjarne.
“Ik heb een klusje voor je, aanstaande vrijdagavond.”
Jan Boter vroeg of hij ober wilde zijn op een schrijversfeest dat in de stad gehouden werd.
Alhoewel hij er weinig tijd voor had, stemde hij er mee in. Bjarne kon er een zakcentje mee verdienen om eindelijk wat nieuwe kleren te komen. Het zou aanstaande vrijdag zijn. Er was iemand ziek geworden.
Plotseling kwam Frits de zwarte kater naar hem toe. Hij miste Emma en zocht wat troost bij Bjarne. Hij keek Bjarne aan of hij hem wilde waarschuwen!
“Doe het niet Bjarne! Doe het niet!” leken zijn blauwe ogen te vertellen.
“Ik heb het geld nodig Frits”; Bjarne begon steeds vaker tegen het harige zwarte dier te praten. Waar was Frits allemaal nog meer een stille getuige van geweest? Emma had een gecompliceerd leven.
Bjarne aaide Frits over zijn kattenkop en vertelde hem dat hij Emma ook miste.
Opnieuw rinkelde de telefoon in de woonkamer.
“Hallo Bjarne, je spreekt met Alex Huppelrat, student sociologie.
Ik vraag me af of jij nog belangstelling hebt om mijn vragen te beantwoorden voor mijn studieproject. Het duurt ongeveer een kwartier en we kunnen afspreken in de stad op het terras waar we elkaar de vorige keer zagen.”
Zijn stem klonk vriendelijk. Bjarne besloot er in toe te stemmen. Ze spraken af om elkaar de volgende dag om twee uur in de middag te ontmoeten in de stad.
Die zomerse vrijdagmiddag ontmoette Bjarne Gosse de vierentwintigjarige student sociologie Alex Huppelrat op een terrasje aan de Oudegracht in Utrecht. Alex was gekleed in een linnen korte broek, een donkerrood shirt en hij had een schoudertas bij zich. Na het bestellen van twee glazen verkoelende cola haalde hij uit de schoudertas een map waarin het vragenformulier zat.
“Het zijn veertien vragen Bjarne, je hoeft ze niet allemaal te beantwoorden. Ik schrijf zoveel mogelijk op.” Bjarne nam een slok van de inmiddels gearriveerde cola en hij luisterde aandachtig naar de eerste vraag die Alex rustig voorlas.
Alex Huppelrat had een aangename stem.
“Ben je weleens in contact gekomen met de politie, voor een overtreding of iets anders?”
Deze vraag kon de jeugdige Bjarne Gosse gemakkelijk naar waarheid antwoorden. Hij liet daarom een kort “Nee” horen.
Alex noteerde het antwoord en ging verder met de vragenlijst.
Het viel Bjarne op dat Alex een aantrekkelijke jongeman was.
“Zijn er andere mensen uit het gezin weleens met de politie in aanraking gekomen?” Deze vraag was moeilijker. Aarzelend liet Bjarne een “Ja” horen.
“Wie?” vroeg Alex kort. “Mijn vader, mijn jongste broer en mijn oudste zus”, zei Bjarne onzeker.
Er viel een korte stilte. Bjarne was zich volledig bewust van de situatie.
“Zou je ook willen vertellen waarom Bjarne?” De stem van Alex Huppelrat klonk zelfbewust.
Bjarne schraapte zijn keel en zei toen daadkrachtig:
“Nee”. Hij nam nog een slok van de cola. Hij had net als Gerard Vroeg dingen kunnen gaan verzinnen, maar dat kon hij niet. Dit was de eenzame waarheid. Alex drong niet verder aan.
Er volgde een aantal vragen over zijn fysieke gezondheid, die hij makkelijk kon beantwoorden. Alex schreef alles wat Bjarne antwoordde op en stelde dan de volgende vraag.
“Ben je weleens in contact geweest met de geestelijke gezondheidszorg Bjarne?“ Hij stelde de vraag met een aarzeling in zijn stem.
De tijd leek even stil te staan.
17
“Ja ik ben vanaf mijn vijftiende tot mijn zeventiende onder behandeling geweest van een jeugdpsychiater.” Bjarne nam een flinke slok van de cola. De zon scheen vol op zijn jeugdige gezicht. Hij aarzelde.
“Wil je ook vertellen waarom Bjarne. Wat was er aan de hand?”, viel Alex hem in de rede.
“Het kwam door de situatie thuis! Het gezin waarin ik opgroeide. Ik had zenuwtikken en handelde dwangmatig. Ik hoorde stemmen van mensen die in de werkelijkheid niet bestonden.”
“En wat was de diagnose Bjarne?”
“Er was geen diagnose. Ze hadden toen nog geen diagnose. Ik moest alleen maar vragen beantwoorden. Vragen waarop ik niet altijd een antwoord wist. En ik moest in een kelder tegen een boksbal slaan om mijn woede kwijt te raken.”
Alex Huppelrat keek Bjarne met een verbaasde doordringende blik aan. Waarschijnlijk had hij al vaker zulke verhalen gehoord, maar de manier waarop hij naar Bjarne keek getuigde van empathie. De heldere zon scheen op de terrastafels,
“Zo Bjarne, dat was de laatste vraag, zoals gezegd blijven alle gegevens anoniem. Hier is de beloofde bioscoopbon voor jouw medewerking aan het onderzoek.” Bjarne Gosse nam de bioscoopbon met genoegen in ontvangst. Het vraaggesprek was hem al met al meegevallen. Alex Huppelrat vroeg of Bjarne zin in een biertje had om nog even na te praten. Hij vroeg het met charme in zijn stem. Bjarne stemde toe. Het was gezellig en tijdens het samenzijn vertelde hij over zijn fantasiestad “Amsturia”.
Alex hield van cynische humor. Bjarne moest daar aan wennen, maar hij had het samenzijn met Alex leuk gevonden. Ze hadden afgesproken om contact te houden.
Thuisgekomen belde de jeugdige Bjarne de bekende schrijver Jan Boter op om hem te melden dat hij geen tijd had voor een klusje als ober. Hij nam geen genoegen met zijn antwoord, maar Bjarne bleef herhalen dat het niets voor hem was en dat hij moest studeren voor zijn examen bodemkunde.
Niet lang daarna belde Bjarne Gosse naar Gerard Vroeg om hem te vragen of hij samen met hem naar de bioscoop wilde gaan. Er was een natuurfilm over de gorilla die hij graag wilde zien en ze hadden immers allebei een bioscoopbon door de opdracht van Alex.
Die vrijdagavond in de zomer genoten Gerard en Bjarne in de bioscoop van de film over de imposante Afrikaanse mensaap, de gorilla. De grootste nog levende primaat. Helaas een bedreigde diersoort door toedoen van stropers. Ze besloten na de film nog wat na te praten bij Gerard thuis in de binnenstad van Utrecht.
Gerard Vroeg had een opwindende verbeelding. Het zou Bjarne niet verbazen als hij zelfs de meest verstokte heteroman kon verleiden met zijn Oosterse vrouwelijkheid en voor hem ongekende sociale vaardigheden. Bjarne hield ervan wanneer Gerard openlijk liep te fantaseren over zijn carrière in een gitaarband. Gerard hoefde er niet veel moeite voor te doen om op een echte vrouw te lijken. Ze spraken af om elkaar een week later in de Nachtraaf te ontmoeten.
De zomer liep nog niet ten einde. De taal van de zomer bleef in zijn hoofd spoken. Bjarne bleef maar hopen dat Emma zelf over hun verhouding zou beginnen, maar ze was constant bezig met de voorbereidingen op haar werk. Er verschenen door haar geschreven artikelen in allerlei tijdschriften waarvan Bjarne Gosse het bestaan niet wist voordat zij er over vertelde.
Het was opwindend, maar ook verwarrend. Emma Petronella werd een bekende journaliste en haar heimelijke minnaar was een scholier met de naam Bjarne. Een introverte en verlegen jongeman die tussen de lakens in een gepassioneerd roofdier veranderde.
Met zijn leeftijdsgenoten kon Bjarne er niet over praten. Zijn ouders dachten dat hij nog maagd was en geen vriendin had. Even dacht Bjarne dat hij een oplossing had gevonden voor zijn twijfel. Hij zou Peter Halm over zijn geheime liefde kunnen vertellen. Bjarne besefte vrijwel meteen dat het stompzinnig zou zijn. Het zou niet leuk voor hem zijn gezien zijn gevoelens voor Bjarne, en hij zou dan ook met een geheim opgezadeld zitten.
Het telefoongesprek met Maarten Wolvenknaap verliep moeizaam. Bjarne begreep dat hij geen tijd had om iets in de stad te gaan drinken.
Maarten kon wat bij verdienen met drankjes serveren op het feest van Jan Boter en hij wilde daarna op vakantie gaan. Hij was al eens eerder met de zwerfbus meegegaan, naar het Zuiden om de kust te verkennen.
Hij vroeg of Bjarne zin had om mee te gaan. Maar Bjarne wilde thuis zijn om zijn blonde hospita te verrassen en om voor de zwarte Frits te zorgen.
Ook Gerard Vroeg bleek als ober werkzaam te zijn op het feest van Jan Boter. Hij had er een speciale outfit voor uitgekozen om voor extra allure te zorgen op het bruisende feest. De uitzinnige entourage zorgde voor zomerse bloei van zijn toch al zo avontuurlijke verschijning. De gasten moesten zich vermaken. Gerard liet zich graag bewonderen. Het hoorde bij de natuurlijke uitstraling van de jonge meneer Vroeg.
Toen Bjarne hem een week later tegenkwam in de Nachtraaf zat Gerard vol met verhalen en straalde hij opnieuw alsof het zomerse maanlicht hem nieuw leven gaf. Alsof hij het rugzakje van zijn dwaze vader had afgeschud om een nieuw elan te geven aan zijn leven. Hij gaf Bjarne het gevoel dat het belangrijk was om hem te kennen. Hij vertelde vlot en zonder aarzelingen over de geestdrift van de nacht. Het was duidelijk dat er zich het een en ander had afgespeeld tijdens het bruisende feest van Jan Boter.
Maarten Wolvenknaap had plaatsgenomen in de zwerfbus, een stoel bij het raam, zodat hij kon zien waar ze naar toe gingen. Bjarne viel met een vreemd gevoel in slaap. Hij had vrienden, die hij niet begreep. Vrienden die niet het achterste van de tong lieten zien. Vrienden die geheimen voor hem hadden. Zaken waar hij niets over mocht weten, terwijl hij ze al zo lang kende. Waren het wel echte vrienden?
18
“Heb ik eigenlijk wel echte vrienden?” Die vraag spookte door het jeugdige brein van Bjarne, die schaars gekleed in bed lag.
De taal van de zomer sprak middels een wrede glimlach die nergens vandaan leek te komen. Liefde zweeg in alle talen. De weg naar de toekomst had vele zijwegen. De jeugdige Bjarne lag in toestand van verwarring te woelen in zijn bed. “Heb ik eigenlijk wel echte vrienden?”, vroeg hij zich af.
Enkele tijdseenheden verderop tijdens die weergaloze zomer, toen de zon zijn heerschappij deed gelden. Na alle zomerse dromen moest hij zich neerleggen bij de realiteit. Misschien was het beter dat de jeugdige Bjarne Gosse zelf het serieuze gesprek met zijn geliefde hospita zou aangaan. Was ze verliefd op hem dan hoefde het geen geheim meer te zijn dat ze de liefde met elkaar bedreven. Was het haar slechts om zijn lichaam en de lijfelijke liefde te doen dan was het beter om er mee te stoppen. Daar liet hij zich niet voor lenen,
Wie weet wat ze allemaal uitspookte tijdens haar veelvuldige zakenreizen. Voortaan kon hij beter voorzichtiger zijn en niet zomaar toegeven aan haar impulsieve fratsen. Bjarne had trek in een biertje. Frits de zwarte kater wees hem de weg naar de koelkast. Bjarne haalde een flesje oud bruin uit de het rekje in de koelkastdeur.
Bjarne kreeg een telefoontje van Alex Huppelrat. Hij was nieuwsgierig naar de tekeningen die Bjarne van de fantasiestad Amsturia had gemaakt. Hij wilde ze een keer komen bekijken en vroeg wanneer Bjarne tijd had om een afspraak te maken.
Al dagen was Bjarne bezig met een kort verhaal. Het was een opdracht voor het vak Nederlands, één van de vakken die belangrijk werden geacht. De titel van het verhaal was: Tijger van de neveldroom. Bjarne had een bekende actrice als uitgangspunt genomen. Ze ging een zoektocht maken in de wildernis. Bjarne had het eerste gedeelte van het verhaal al klaar. De deurbel hoorde hij toen hij aan het nadenken was over het vervolg.
Peter Halm kwam plotseling langs om het schrift van Bjarne terug te brengen. Hij zag er vlot uit in zijn strakke zwarte jeans en donkerrode bomberjack. Ze liepen de woonkamer binnen en hij gaf het schrift aan Bjarne terug.
“Je moet er mee doorgaan, Bjarne. Het zijn mooie gedichten!” vertrouwde hij Bjarne kameraadschappelijk toe. Bjarne zag dat hij met groene inkt her en der verbeteringen had aangebracht. Hij had daar ook een uitleg bij geschreven. Hij bleef maar kort. Het betekende veel voor Bjarne dat Peter iets in zijn gedichten zag.
Het gaf Bjarne voldoende moed om zijn gedichten aan Emma te laten lezen. Ze was weer een paar dagen in Utrecht. Ze deed afstandelijk. Was ze boos op Bjarne?
Uiteindelijk durfde hij het toch te vragen en hij liet haar zijn gedichten lezen. Het werd een fiasco. Al bij het eerste gedicht deed ze alsof hij een volstrekte idioot was. Zou Peter tegen hem hebben gelogen? Bjarne werd er radeloos van. Bij het tweede gedicht ging ze nog erger te keer. Het leek alsof hij haar iets misdaan had door haar dit te laten lezen. Hij geneerde zich. Hij probeerde te voorkomen dat ze het derde gedicht ging lezen, maar dat was overbodig. “Ik heb geen tijd voor dit soort onzin, Bjarne”, zei ze met een zure stem en ze gooide het schrift op de tafel. Toen ging ze zonder iets te zeggen naar haar slaapkamer.
Hoe kon Bjarne begrijpen wat er aan de hand was? Uit teleurstelling verscheurde hij het schrift. De aantekeningen van Peter Halm had hij gelukkig al gelezen.
De dagen na zijn aangrijpende aanvaring met zijn beminnelijke behaagzieke hospita over zijn - volgens haar bittere woorden - povere dichtkunst kreeg Bjarne Gosse spijt dat hij zijn gedichten en verhalenschrift, zijn eerste Hector Havermout schrift had vernietigd.
De jeugdige Bjarne moest leren omgaan met onzekerheden. Het ene moment was zijn verleidelijke huisbazin een lieve poes, het andere moment kon zij veranderen in een boze leeuwin. Geen wonder dat Bjarne met zijn jeugdige vitaliteit soms vraagtekens zette bij haar zorgvuldig gekozen stokpaardjes, die zij veelvuldig op het toneel liet verschijnen.
Het was tijdens deze zonnige zomer nooit echt duidelijk of het haar gespletenheid was of die van Bjarne, die hen af en toe zo hevig deed botsen. Misschien zocht Bjarne als weegschaal te vaak naar harmonie terwijl zij juist de dualistische gebarentaal verkoos op momenten van lichamelijke intimiteit. Bjarne kon er nooit goed zijn vingertje op krijgen. Ze was hem vaak te vlug af. Deels omdat ze zo belezen was, maar ook voor een groot deel omdat ze net als Bjarne was verknipt door het verleden. Een rugzakje vol eigenaardigheden.
Ze moesten allebei een eigen manier vinden om met onzekerheden om te gaan. Bjarne wist dat ze de bloemetjes soms in het buitenland buiten ging zetten en dat was niet om ze te besproeien.
Het was inmiddels wel duidelijk dat ze andere minnaars had en de jeugdige Bjarne had daar een dubbel gevoel over. Ze was een volwassen vrouw, zolang ze niet met haar volle hart voor hem gekozen had, hield hij zijn kaken op elkaar.
En dan de andere toenaderingen. Hij kon niet telkens de boot blijven afhouden, dan zou hij nooit het vasteland bereiken. Roeien met de riemen die hij had, er zat niets anders op. Hij was niet het type persoon voor een snelheidsboot op het water. Terwijl Emma met haar miljonairs aan het jetskiën was op het warme kustwater, dacht Bjarne terug aan de oude roeiboot van zijn vader.
De taal van de zomer sprak met bevreemdende woorden. Bjarne zocht naar vriendschap, maar het was andere vriendschap dan die hij kon vinden in het Nederland van de jaren tachtig.
19
Bjarne had zoveel aandacht voor haar leven gehad. Emma dit, Emma dat. Alles draaide om lieve Emma, aandacht voor hetgeen waar Bjarne zich mee bezighield had ze niet. Dat kon ze niet opbrengen in haar haastige leven van glitter en roem. Bjarne begon er steeds meer over te denken om haar te verlaten. Maar dan zou hij op straat komen te staan, want er was een groot tekort aan studentenkamers in Utrecht omdat er een grote universiteit was.
Emma dit en Emma dat, de behaagzieke Emma bezorgde de jeugdige Bjarne een Emma obsessie. Een obsessie die zijn leven in een greep hield.
Dit was geen gezonde liefde. De jeugdige Bjarne was afhankelijk van haar geworden. Zij kon doen en laten wat ze wilde. In zijn psyche was het een wildernis. De magnetische aantrekkingskracht moest vernietigd worden. Bjarne had zin om heel erg dronken te worden. Maar dat was niet verstandig want de drank zou de chaos alleen maar erger maken.
Hij moest rustig blijven ademhalen, nadenken over het feit dat leegte en stilte op dat moment heil brachten.
Meerdere tijdseenheden naar de toekomst, toen de zomer nog steeds liet merken, dat de strijd om het mooiste seizoen nog niet gestreden was.
De succesvolle Peter Halm had Bjarne Gosse uitgenodigd bij hem thuis voor een kaasfondue. Een gerecht met gesmolten kaas. Het huis van Peter was vijf minuten fietsen vanaf het huis van Emma.
De kunstenaar Peter ontving de donkerblonde Bjarne met een grote glimlach. Peter zag er indrukwekkend uit in zijn dure modieuze kleren. “Welkom Bjarne. Ik heb naar je uitgekeken. Doe je jas maar uit, dan kan ik die op de kapstok hangen.” Bjarne deed zijn donkerrode jas uit en Peter wees de weg naar zijn eetkeuken waar de fondue al op de eettafel stond.
Terwijl Bjarne de stukjes stokbrood in de dampende gesmolten kaas doopte raakten ze aan de praat. De fles witte wijn raakte steeds verder leeg, omdat het lekker was bij de gesmolten kaas en het knapperige stokbrood.
Plotseling floepte het eruit. Bjarne had zijn Hector Havermout schrift vernietigd. Die bitch van een hospita had gedaan alsof het kitsch was, hetgeen hij had geschreven. Peter begon te lachen, Bjarne begreep niet waarom. “Ze is altijd jaloers op het prille talent van een ander, pas wanneer iemand beroemd is wordt ze fanatiek. Dan is ze plotseling vol lof”. Hij begon een lange anekdote over het verleden van de hospita van Bjarne. Hij had ook al het een en ander met haar mee gemaakt, en met Christiaan de beroemde kunstenaar en haar beste vriend.
De twee vrienden raakten beschonken en praatten onbeschaamd over hun ervaringen, maar Bjarne begreep nog steeds niet waarom Peter er zo vrolijk onder bleef. De telefoon ging. Peter nam op. Bjarne begreep al snel dat hij de schrijver Jan Boter aan de lijn had. Hij hield het gelukkig kort, maar Bjarne ving helaas op dat het gesprek over Gerard Vroeg ging. Wat was er gebeurd? Had Gerard weer net gedaan of zijn fantasiespinsels werkelijkheid waren? Bjarne kon merken dat Peter en Jan bezorgd waren.
Er verscheen een grote grijns op het gezicht van Peter toen hij het telefoongesprek met Jan beëindigde. Kennelijk had Jan Boter hem iets grappigs verteld.
Plotseling liep de vrolijke Peter naar de grote houten kast die in zijn riante leefkamer stond. Hij pakte een stapel papieren van de bovenste plank. Met een brede glimlach liet hij die aan Bjarne zien. Kopieën van de bladzijdes uit zijn gedichtenschrift. Hij had heimelijk alles uit het schrift van Bjarne gekopieerd.
Peter had een eigen soort van mensenkennis en hij kende Emma Petronella, die lieve intelligente Emma en Bjarne, het persoontje Bjarne, al langer dan vandaag.
Na enkele dagen kwam er een einde aan het mooie zomerweer waar Bjarne zo van had genoten. Hij moest studeren voor de middelbare tuinbouwschool. Eigenlijk had hij daar helemaal geen zin in.
Die maandag kwam het droeve nieuws op school. De vaste leraar Engels Willem-Jan Maanveld was door de warmte in het weekend bezweken aan een hartstilstand en het lesuur Engels ging niet door. Nooit had de jeugdige Bjarne het gevoel gehad dat hij enige sympathie voor leraar Maanveld had gehad, maar nu vond hij het sneu dat hij dood was. Over de doden niets dan goed.
Er moest worden gezocht naar een vervangende leerkracht en dat duurde niet lang, want op de donderdag van diezelfde week verscheen ze, vers van de kweekschool, de nieuwe lerares Engels, die in jaren niet veel ouder was dan de leerlingen die ze les moest geven.
Het was een bijzondere verschijning, de jongste leerkracht van de middelbare tuinbouwschool. Als het je niet wist zou je denken dat het een van de medeleerlingen was. Ze had een mooie vriendelijke gezichtsuitdrukking en prachtige blonde haren die licht golvend langs haar zachte gezicht hingen.
Ze had ook een vlotte manier van lesgeven. Er werd een bekende song uit die tijd beluisterd en de scholieren mochten de songtekst vertalen. Het eerste liedje dat ze koos was “Every little thing she does is magic” van de popgroep the Police. Ze was meteen populair bij de meisjes en jongens van de klas. Een frisse wind was door de school komen waaien.
Ze vroeg de leerlingen om ideeën voor volgende songs die ze in de klas konden luisteren en vertalen van het Engels naar het Nederlands.
“Wie heeft er een goed idee voor het liedje voor volgende week?”
Het meisje, dat een week eerder tijdens de les Nederlands had verteld dat ze Gerard Reve een perverse schrijver vond, kwam met het idee om een song van Lee Towers te gebruiken. De nieuwe lerares Engels begon te lachen en zei “wat die man zingt is geen Engels, daar beginnen we niet aan.” De rest van de klas was haar dankbaar. Het idee van Bjarne om “Baggy trousers” van Madness te kiezen werd met applaus begroet.
20
Een week later was het zover. De lerares Engels van de Middelbare Tuinbouwschool had haar gettoblaster op haar bureau gezet en het lied van Madness klonk door de klas.
De jeugdige Bjarne bemerkte dat hij prille gevoelens voor zijn lerares Engels begon te krijgen. Bjarne schaamde zich omdat hij ook gevoelens voor zijn hospita had. Geen gewone gevoelens maar gevoelens van verlangen en herhaling van verlangen.
Bjarne Gosse keek naar zijn broek. Er zat een scheur in. Een nieuwe broek moest hij kopen en een nieuw schrift zodat hij weer verhalen en gedichten kon gaan schrijven. Een nieuw Hector Havermout-schrift.
De zomer had een warme nacht in petto.
De jeugdige Bjarne lag te woelen in zijn bed. De geluiden van de nacht drongen niet meer tot hem door. Even bracht zijn droom hem terug in een bizarre wereld, toen was alles weer gewoon en slaperig.
Dat deze zomer de mooiste avonturen had gebracht was inmiddels zonder kijf bewezen.
Onduidelijk was het geworden of Bjarne Gosse nog de taal van de zomer sprak. De liefde voor Emma was niet meer zo hevig als voorheen en vriendschappen leken te verwateren.
Maarten Wolvenknaap had een nieuwe liefde gevonden in de zwerfbus. Hij stuurde Bjarne een tweetal ansichtkaarten van een duinlandschap aan zee. Gerard Vroeg was in de weer met zijn basgitaar. Hij stuurde Bjarne een zelf getekend stripverhaal over een corpulente sigaar rokende boosdoener.
Het kwam misschien omdat de donkerblonde Bjarne met Frits de zwarte kater optrok dat hij de laatste tijd vaak over een tijger droomde.
Al sinds hij voor de eerste keer een tijger zag was hij gefascineerd door dit machtige dier.
Als klein jongetje had de jeugdige Bjarne zoveel mogelijk afbeeldingen van de tijger verzameld en in zijn tijger-plakboek geplakt. Op de een of andere manier had hij nooit afscheid kunnen nemen van dit plakboek en had hij het meegenomen naar de kamer die hij huurde vanwege zijn opleiding op de tuinbouwschool.
De jeugdige Bjarne had het plakboek laatst weer eens bekeken. Sindsdien had hij regelmatig een droom over de tijger.
Bjarne beeldde zich dan in dat hij via de ogen van de tijger kon kijken en dat hij door de wildernis sloop op zoek naar prooi.
Toen hij die ochtend met Frits naar de voordeur liep op zoek naar de ochtendkrant en diezelfde krant met een kop thee op de bank begon te lezen schrok Bjarne van het bericht op de voorpagina.
De tijger werd met uitsterven bedreigd. Het voor hem meest fascinerende dier op deze aardbol dreigde te verdwijnen van onze geliefde moeder Aarde. Hij kreeg er een brok van in zijn keel.
Emma Petronella was in Brussel om er een lezing over het hedonisme bij te wonen. Ze was er van te voren opgewonden over geweest. Ze maakte zich zorgen over de beschaving. Ze had het gevoel dat de burgers alleen nog maar op genot waren verzot en niet op de zaken die eigenlijk veel belangrijker waren. Ze maakte er ook grapjes over, wanneer ze hadden gedronken, dan noemde ze hem een echte hedonist, die boertjes liet bij de koffie. Bjarne gunde Emma Petronella het plezier in haar werk. Ze werd wel vaker voor belangrijke lezingen uitgenodigd. Een vrouw van de wereld.
Ze had inmiddels een reputatie opgebouwd als iemand die verstand had van hetgeen waarover ze schreef. Dat was niet altijd vanzelfsprekend bij journalisten.
De zomer duurde voort. Het was ergens in de vorige eeuw, Bjarne woonde in een gehuurde kamer in een herenhuis in Utrecht. Hij was verliefd op zijn zestien jaar oudere hospita en bijna al zijn gedachten gingen over haar. Ze was de muze van zijn verschijning hier op de wereld.
De vriendschappen waren veel minder belangrijk, het was de liefde die de taal van de zomer sprak.
Hij zag een lege bladzijde in een van zijn schoolschriften. Bjarne Gosse schreef er een gedicht in.
Denken kan niet meer
De vernietiging begint zijn geschiedenis te tekenen
vergankelijkheid als globale vergane glorie
vele diersoorten sterven spoedig uit
en we voelen het in onszelf in iedere porie
vervuiling vraagt verdwaasd zijn tol
de consumptie slaat op hol
zelfs in de ruimte zwerft het rond
veel te groot is onze mond
denken kan niet meer, voor huilen te laat
het intellect verkeert in een spagaat
en niemand weet, het is te laat
voor moeder aarde die vergaat
destructie begint zijn tekening te kleuren
er staat nog heel wat te gebeuren.
Hector Havermout
Op school kwam de introverte Bjarne steeds meer in de belangstelling te staan van druktemaker Arthur. Soms leek het er op of hij zijn humor begon te begrijpen. Een andere keer was het alsof Bjarne niet voor hem bestond. Dan ging al zijn belangstelling naar Trudy, die daar zichtbaar van genoot.
Het bezoekje van Alex Huppelrat was aanstaande.
Maar eerst stond nog het bezoek aan de tentoonstelling van het werk van Peter op de agenda van de jeugdige Bjarne.
Terwijl de donkerblonde Bjarne zich in alle ernst afvroeg waarom hij viel op rijpere vrouwen struikelde hij over een los liggende stoeptegel. Bjarne was op weg naar de expositie van Peter die mooie schilderijen verkocht voor tweeduizend gulden per stuk. Gelukkig was het niet ernstig, hij had zich niet bezeerd. Hij zag de galerie al in de verte.
De schilderijen van Peter Halm zagen er imposant uit. Het creatieve werk was grafisch van opzet, de vormen deden aan dieren denken. De huid van de schilderijen was stevig. Hij gebruikte verschillende textuur om de schilderwerken body te geven.
De vlotte Peter kwam meteen enthousiast naar de aantrekkelijke Bjarne toegelopen, alsof die Bjarne heel belangrijk was. Bjarne voelde zich vereerd en gaf hem een vriendelijke hand met een begrijpende blik erbij.
De jeugdige Bjarne Gosse keek voorzichtig om zich heen, deze gezichten waren nieuw voor hem.
21
Peter Halm had een fles rode wijn van gezellige kwaliteit in zijn kunstenaarshanden.
De jeugdige Bjarne zag aan de neus van Peter dat hij gesnoven had. Wonderbaarlijk hoe handig hij alle belangrijke gasten te woord stond. Alhoewel Bjarne tweeduizend gulden behoorlijk veel geld vond voor een kunstwerk, gingen zijn doeken als warme broodjes over de toonbank. Binnen een half uur was zijn tentoonstelling uitverkocht en kwamen er bij alle schilderijen stickers met “verkocht” te hangen.
Peter Halm was in opperbeste stemming. Dat liet hij aan de gasten en aan Bjarne in het bijzonder behoorlijk duidelijk merken. Terwijl hij nog bezig was met het eerste glas wijn begon al een aantal gasten aangeschoten te raken en te oreren over beeldende kunst die Peter zo voortreffelijk liet zien met zijn ontroerende tentoonstelling. Hij had iets wat aantrekkelijk was wanneer hij zo opgewonden deed. Bjarne Gosse vroeg zich af of Peter Halm wist van de geheime liefdesrelatie die hij met zijn erudiete hospita onderhield. Hij kwam steeds weer naar Bjarne toe om zijn blijdschap aan hem te tonen.
Bjarne was onder de indruk van het werk op de tentoonstelling. Hij had zelf wel over kunst gelezen. Hij was niet helemaal een leek op dat gebied, maar de mensen die om hem heen stonden die hadden er echt verstand van. Hij had zulke gezichten niet eerder gezien. Hij begon zich een beetje zorgen te maken omdat Peter Halm de gevierde kunstenaar zoveel rode wijn naar binnen goot, terwijl zijn neus begon te druipen van de coke. Het was moeilijk om uit dit circus te ontsnappen. Niets zeggen was onmogelijk, daarvoor vroegen er te vaak mensen iets aan Bjarne, te veel zeggen zou er toe leiden dat ze er achter kwamen dat er een vreemde eend in de bijt zat.
Bjarne Gosse bewonderde de succesvolle Peter, zijn zelfverzekerdheid, zijn enthousiasme. Hij was twee en een half jaar ouder dan Bjarne, dat wist hij inmiddels. Hij verdiende zelf de kost en hij had allerlei belangrijke vrienden die hem op handen droegen.
Op een onbewaakt moment kneep de introverte Bjarne
er tussen uit. Hij had geen zin om beschonken te raken tussen deze artistieke mensen met lispelende tongen. Teveel bekeken voelde hij zich door zijn jeugdige onbevangenheid.
Hij wilde weer de vrijheid van zijn fiets. Hij had dat ene glas niet eens leeg gedronken. Bjarne kreeg altijd een kwade dronk van wijn. Dan begon zijn ziel te steigeren, dan kwam zijn geest in opstand. Het was duidelijk dat hij belangrijk was voor Peter, maar Bjarne begreep niet goed waarom. Wat moest hij tussen al deze o zo interessante mensen, met zijn verlegenheid en gebrek aan mensenkennis.
Frits de kater was blij dat Bjarne weer terug was in het huis van zijn hospita, waar hij vaker verbleef dan zijn hospita zelf. Ze was weer eens weg voor haar carrière en hij miste haar meer dan hem lief was.
Hij haalde zijn Hector Havermout karakter weer tevoorschijn en schreef met tranen in zijn ogen een gedicht in zijn nieuw aangeschafte Hector Havermout schrift:
Vernevelden
Letters dwalen over wolkenvelden
waar mijn gemis als liefde is
haar afwezigheid als de zee
omdat het waaien soms oneindig lijkt
geschiedenissen zich blijken te herhalen
met wat eens de stem van een genadeloze echo was
een herinnering die telkens de kop op steekt
om mijn ratio met heimwee te tergen
en komt ze terug, dan zijn we samen
in bed met de meest innige liefde
liederlijk in de eenvoudige vorm
van lusten zo onstuimig als kusten
waar ik mijn letters laat verdwalen
totdat zij verdwijnt in de annalen
van feeërieke feesten en wijn
het is heftig wanneer we samen zijn.
Hector Havermout
Bjarne droomde opnieuw over een tijger. Dezelfde tijger als die van de voorgaande dromen. De tijger zocht contact met Gerard Vroeg die zich voor de gelegenheid als een poesje had verkleed.
De droom leek meer op een nachtmerrie. Bjarne lag te woelen in zijn bed toen hij verschrikt wakker werd van geluiden. Het was Frits die aan de deur zat te krabben omdat hij aandacht nodig had midden in de nacht. Misschien had zijn katteninstinct hem ingefluisterd dat Bjarne lag te woelen en dat hij hem wakker moest maken uit zijn dwaze dromen.
Er verschenen steeds meer berichten in de kranten over dat het niet goed ging met Moeder Aarde.
Er werden steeds meer dieren met uitsterving bedreigd en de mens was zijn biotoop op grote schaal aan het uitbreiden ten koste van de natuur. Bjarne had het zelf van dichtbij meegemaakt. Het natuurgebied waar hij vroeger had gewoond was een landschapspark geworden. Een cultuurgebied met keurige banken en gesnoeide bomen. Veel natuur werd opgeofferd aan de landbouw. In Nederland werden steeds meer uien verbouwd. De ui deed het goed in Nederland. Zijn hospita was dol op uien. Ze maakte er een heerlijke uiensoep van.
Berend belde vanuit de wijk Wittevrouwen in Utrecht, hij was onrustig door telefoon. De buurman van zijn moeder in Bilthoven was gearresteerd. Hij verbleef in een politiecel. De geestenbezweerder had naakt over een begraafplaats gelopen en hij schreeuwde allerlei ongrijpbare teksten uit. Hij werd tot grote hilariteit van de buurtbewoners afgevoerd. Berend vond het vervelend dat zijn moeder er van streek door was geraakt. Bjarne wist niet goed wat hij terug moest zeggen.
De liefdesaffaire met zijn strenge hospita ging over grote hoogtes en door diepe dalen. Ze had Bjarne volledig in haar greep en het leek alsof hij niet meer uit haar waanzin kon ontsnappen. Van een verlegen jongeman had ze Bjarne veranderd in een excentrieke gek die volledig naar haar pijpen danste. Ze dreef hem tot waanzin. Ze hadden krankzinnige ruzies en ongeëvenaarde vrijpartijen. Bjarne durfde haar niet tegen te spreken wanneer ze weer eens zin had.
Het was volop zomer in de bloesemstad.
Taal van de zomer 22 – 28
22
Op school had de tuinderszoon Arthur de aardrijkskundeles verstoord. Maar hij was zelfs populair bij de leraren, dus hij kwam er mee weg. Wat Bjarne irriteerde was dat hij steeds Trudy probeerde te versieren, terwijl iedereen wist dat Trudy met Willem ging.
Met bewondering zag Bjarne het allemaal aan hoe Arthur met zijn charmante sociale vaardigheden zich uit de meest kriebelende sociale situaties wist te redden. Hij had gelijk. Trudy was een leuke meid.
De beeldschone Emma Petronella daagde de introverte jongeling Bjarne uit. Ze wist hem in grote verrukking te brengen. Niet voor een keer, nee, voor vaker, met vaak lange tussenpozen.
Het was dikwijls moeilijk om teder te blijven want ze verlangde zoveel dingen tegelijk. Het was beestachtig geil en vol met passie. Ze lieten elkaar de uitersten van het beminnen zien. Het was de taal van de zomer die vloeiend werd gesproken, naar elkaar, niemand anders wist ervan.
Het vreemde was dat Bjarne er met niemand over durfde te praten. Ik kreeg van Peter het gevoel dat hij het alleen maar grappig vond en de rest van de wereld zou waarschijnlijk meteen een oordeel klaar hebben liggen. Een jongeman met een rijpe vrouw, de vooroordelen lagen voor het oprapen.
De jeugdige Bjarne besloot zich meer toe te leggen op zijn hobby’s, die voor hem belangrijk waren.
In het schilderen vond hij niet hetgeen hij wel in het schrijven van gedichten kon vinden.
Bjarne Gosse was weliswaar een beginnende dichter, met nog nauwelijks ervaring, maar door het spel met de woorden vond hij nieuwe openingen in zijn gedachten. Het gedichten schrijven kon een mens veranderen.
Bjarne las de hersenspinsels van andere schrijvers, het werd een spiegel voor zijn gedachten. Hij leerde dat mensen het oneens met elkaar konden zijn, maar toch hetzelfde doel voor ogen hadden. Bjarne mengde zich niet in de discussies. In het café werd hij uitgelachen omdat hij een bier drinkende punker was. Bjarne gaf al zijn energie aan de liefde voor zijn hospita, en dat was ook wel nodig want ze was onverzadigbaar.
Ze hadden nog steeds geen echt gesprek gehad over hun situatie. Op een bepaalde manier kreeg de donkerblonde Bjarne het gevoel dat wanneer hij niet aan haar behoefte zou voldoen, ze hem misschien op straat zou zetten. Ze had hem geknecht aan haar begeerte. Slaaf van de liefde was hij geworden, de jeugdige Bjarne.
Met Peter had hij ook nog niet gesproken. Hij had Bjarne een nieuwe liefdesbrief gestuurd. Er stonden details in die Bjarne liever niet had gelezen. Zijn begeerte en de manier waarop hij daar over schreef overrompelden Bjarne, door de nadruk die hij legde op de rolverdeling in bed.
Bjarne hoopte met hem dat deze dwaze verliefdheid van hem voor Bjarne spoedig voorbij zou gaan en hij Bjarne niet meer van die amoureuze brieven zou schrijven.
Hij vond de relatie van Bjarne met lieve Emma iets om te lachen en ondertussen geneerde hij zich er niet meer voor om zichzelf steeds meer aan Bjarne op te dringen, die succesvolle Peter, de jonge kunstenaar.
Liefde die Bjarne veiligheid had moeten brengen, zorgde steeds meer voor vervreemding. Er werd aan hem getrokken door een zwoele vrouw en door een zwoele man. Een succesvolle kunstenaar die gewend was om zijn zin te krijgen.
Soms verscheurde het Bjarne en kon hij zich nog maar moeilijk op zijn leerstof voor school concentreren. Hij probeerde gedichten te schrijven over die vervreemding.
De warmte van de lust en de koude van de eenzaamheid
wanneer zijn lieve Emma weer op zakenreis was. Deze situatie kon niet blijven bestaan. Bjarne Gosse moest er met iemand over gaan praten. Hij kreeg steeds meer het gevoel dat hij zichzelf flink in de nesten had gewerkt. Alsof er geen weg terug meer was en doorgaan te moeilijk om vol te houden.
Bjarne Gosse begon aan het tweede deel van zijn korte verhaal. Tijger van de neveldroom.
Het enige waar hij rustig van werd was de inspiratie die hij in zijn hobby’s vond.
Dan verdwenen de onzichtbare mensen voor even uit zijn jeugdige hoofd.
In het schilderen vond hij wel iets dat hij in het schrijven van gedichten niet kon vinden. Een vrije expressie die niet in woorden was uit te drukken.
De belangrijke momenten om de onzichtbare mensen te vergeten.
Maar Bjarne Gosse schilderde niet om indruk te maken, het was meer een belevenis voor zichzelf wanneer hij er mee bezig was. Hij wilde geen indruk maken op Christiaan Buurtveen, de bekende mensen schilder, en Bjarne wilde ook geen indruk maken op Peter Halm, de bekende abstracte dieren schilder, die verliefd op hem was en dat op een opdringerige manier liet merken door Bjarne passionele brieven te schrijven.
Bjarne wilde zichzelf verrassen met abstracte vormen die als een kleuren bende kwamen opborrelen uit de diepste ellende van zijn ziel. Vaak werd het niets, maar soms zag hij er wat in en maakte hij een vervolg.
Bjarne piekerde te veel.
Misschien kwam het door de indrukken uit zijn jeugd, dat hij door de liefde vervreemde.
Zijn ouders hadden nooit genegenheid naar elkaar getoond. Nooit had hij ze elkaar een zoen zien geven of elkaars hand vast zien houden. Geen knuffels of zelfs maar een streling door het haar.
Ze leefden in de vrijheid van de natuur, maar in huis was er altijd sprake van spanningen geweest. Hij was vaak bang als kind.
Bang en eenzaam. Omdat hij dacht dat er niemand van hem kon houden.
De jeugdige Bjarne durfde zich niet te binden, zelfs niet aan zijn hospita. Zijn emoties hadden hem meegesleept in een rivierdelta van gevoelens. Hij verlangde naar een ander leven. Hij vroeg zich af waarom Peter verliefd op hem was. Hij vroeg zich af waarom hij geen nee kon zeggen tegen Emma Petronella.
Opnieuw klom de zon naar de helderste hemel om voor hoge temperaturen te zorgen, er stond geen zuchtje wind.
23
Op school had de ondeugende tuinderszoon Arthur uit Vleuten de geschiedenisles over de stad Utrecht verziekt. Maar de geschiedenisleraar had er kennelijk wel begrip voor en gaf de leerlingen de gelegenheid om bij te komen van het lachen.
De grap op het randje van goed fatsoen viel bij de jeugd goed in de smaak.
Later die middag dacht Bjarne nog na over het verhaal van de geestenbezweerder uit Bilthoven. Wat had die man bezield om naakt op een begraafplaats te gaan lopen schreeuwen? En waarom was de moeder van Berend er zo van streek door geraakt? Ze was toch psychiater geweest toen ze nog werkte.
Bjarne dacht dat psychiaters geen angst kenden.
Onverwacht had de populaire Arthur hem een tweedehands gedichtenboek uit Amerika meegegeven. Het boek had een donkerblauwe kaft van linnen. Er stonden gedichten van een aantal bekende en minder bekende dichters uit Amerika in. Een daar van was de mysterieuze dichter Violette Z. Ze schreef korte gedichten waar veel in was te lezen. Arthur had lovend over deze dichter gesproken en een aantekening bij een van de gedichten gemaakt.
Bjarne las het gedicht zorgvuldig:
The veiled heart
Answers are missing
blind walls burst
windows are not paintings
behind doors that close
you bring the veiled heart
to the summer of the antique tree
at the flower grave in dead silence
this warm spring day.
Violette Z.
“Geheime liefde” had Arthur onder het gedicht aangetekend. Hij had een mooi handschrift. Het handschrift van een Middeleeuwse ridder.
Wanneer was het definitieve moment dat ik de zwoele liefde voor mijn zestien jaar oudere erudiete hospita verloor, vroeg Bjarne zich af terwijl hij een oud gedichtenboek bekeek met op de eerste bladzijde een opdracht van Emma Petronella. Ze had hem de liefde voor poëzie bijgebracht. Hij vroeg zich af of die liefde er zonder haar ook zou zijn gekomen? Waarschijnlijk wel, maar het had langer geduurd en hij was er minder over te weten gekomen.
Urenlang had ze hem weten te onderhouden met verhalen over beroemde dichters. Pessoa, Oscar Wilde, Herman Gorter, Slauerhoff, Gerrit Achterberg, Kees Ouwens, Edgar Allen Poe , William Shakespeare, Emily Dickinson, Walt Whitman maar ook andere bekende dichters, ze wist er altijd wel iets over te vertellen.
Bjarne had zijn nieuwe Hector Havermoutschrift. Hij schreef daar steeds weer nieuwe gedichten in.
Liefdesgeheim
En nog steeds kreunt het geheim van de liefde
in de bitterzoete spelonken van mijn winnaarshart;
Een jongeling met weemoedige ogen
samen die momenten van opperste smart
en er was bliksem in de nacht
alsof de goden ons bezochten
in onze lustige ijver
de afgrond nabij
een afscheid zonder afscheidsbrieven
alleen het liefdesgeheim bleef bij mij.
Hector Havermout
Op school had de tuindersdochter Trudy voor grote hilariteit gezorgd door in een felblauwe hoepelrok te verschijnen. Ze wilde een statement maken tijdens haar spreekbeurt over de ijsberen die het moeilijk hadden in hun koude bestaan.
Die vrijdagavond kwam Bjarne zijn klasgenoot Arthur in de Nachtraaf tegen. Hij dronk weer meer dan goed voor hem was, duidelijk beschonken kwam hij op Bjarne afgestapt.
“Heb je het gedicht gelezen Bjarne?”vroeg hij met overslaande stem aan de jeugdige Bjarne die nog behoorlijk nuchter was.
“Welk gedicht Arthur?” vroeg Bjarne droog.
“Dat gedicht van Violette Z. uit Amerika?” drong Arthur vragend aan.
“ O ja over dat gesluierde hart, wat mooi, ik zag dat je er iets onder had geschreven.”
Toen Bjarne had gesproken werd het even stil in de belevingswereld van Arthur. Had hij het gedicht dan anders gelezen? Het zou kunnen, de maan hing laag die jonge nacht door zijn dronkenschap. De bier was niet voldoende geweest om zijn ziel te plezieren. Hij had zijn onheil in wodka gezocht en dan werd hij iets te vrijmoedig. Hij probeerde Bjarne op zijn mond te zoenen.
Maar Bjarne duwde hem voorzichtig bij hem weg.
Verderop in de kroeg kwam Peter aangelopen en die zorgde er voor dat Bjarne uit het zicht van Arthur bleef.
Het was een rare blauwe droom die nacht, ver weg van de ruwheid van het kroegvolk. De maan leek inderdaad lager te hangen dan anders het geval was. De adem van Arthur rook naar zware wodka.
“Heb je het gedicht gelezen Bjarne?” klonk het nogmaals in de diepste droom van de jongeling Gosse.
Midden in de nacht werd hij wakker om in het gedichtenboek dat hij van Arthur had gekregen te lezen.
From your silence
Seventy-five years of freedom in times of prosperity
destruction of flora and fauna, prosperous economy
from your silence, no answer, maybe less questions
distances fade, boundless desire, virtues wear out
the world bigger or smaller, the maze clearer
from your silence, the glance, body language, illness and flaws
another reflection, filtering, contemplating space
fantasy world, reality, it always sneaks into the sentences
what remains, what has changed
in the deepest sleep a lover conjures up a new world
from your silence, in everything that makes sense.
Violette Z.
Bjarne wilde meer over Violette te weten komen. Er stonden helaas maar zes gedichten van haar in het boek. Om meer te weten te komen moest hij met Arthur gaan praten, maar die was meestal druk in de weer met andere mensengedachten.
Bjarne had er zijn zinnen opgezet om de taal van de zomer te leren. Wie kon hem de antwoorden geven? Deze mysterieuze Violette, waar hij maar weinig informatie over had? Of de ondeugende tuinderszoon Arthur, die kennelijk meer in zijn rugzakje had dan Bjarne eerder dacht.
Of moest hij zich tot Jan Boter wenden, de schrijver, die vast wel iets over Amerikaanse literatuur wist te vertellen. Misschien was de kortste weg om het gewoon aan Emma te vragen. Zij had immers overal verstand van.
De donkerste wolken verdwenen, er stond weer wind, die de zon tevoorschijn deed komen.
24
Op school had de vrolijke tuindersdochter Trudy uit Zeeland haar sociale vaardigheden laten zien tijdens een spreekbeurt over het feminisme. De grappen van de populaire Arthur vielen deze keer wat minder in goede aarde. Er waren maar enkelen die lachten, de rest luisterde aandachtig naar Trudy, die zelfverzekerd overkwam met haar heldere Zeeuwse stemgeluid en haar prachtige blauwe ogen, die aan een oceaan deden denken. Bjarne vond het reuze interessant wat Trudy had te melden. Zorgvuldig maakte hij aantekening in het schrift voor Maatschappijleer. Hij moest minstens een zeven scoren voor dit belangrijke vak. En het examen kwam dichterbij.
De jeugdige Bjarne had vaak diepe dromen. Lucide dromen waarvan hij de essentie de volgende dag niet kon duiden. Het zorgde soms voor vervreemding in zijn belevingswereld. Alsof er een andere wereld op de loer lag om zijn leven totaal te veranderen.
Het vreemde gedrag van zijn klasgenoot Arthur en de mysterieuze dichter Violette Z. die kennelijk zijn muze was geworden hadden hem op een dwaalspoor gebracht. Het liefst had hij nog dezelfde avond Emma om advies gevraagd. Maar ze was er niet, zoals wel vaker, wanneer hij haar nodig had.
De stoere Maarten Wolvenknaap had hem donderdagavond opgebeld met de vraag of Bjarne die vrijdagavond naar de Nachtraaf wilde komen omdat er een bijzonder optreden was. Zijn stem klonk zo enthousiast dat de jeugdige Bjarne Gosse toestemde.
Toen de donkerblonde Bjarne vrijdagavond in de populaire kroeg de Nachtraaf was werd hij getuige van inderdaad een bijzonder optreden van vier zingende flamboyant uitgedoste travestieten.
Het duurde een tijdje voordat Bjarne in een van de zingende diva’s de bevriende Gerard Vroeg herkende. De rol van zingende travestiet bleek hem op het jeugdige lijf geschreven. Na afloop van het optreden kwam hij naar het tafeltje toe in zijn vrouwengedaante. Hij acteerde opgetogen en flirtte hoerig met Maarten Wolvenknaap.
Het was allemaal nieuw voor Bjarne Gosse, maar het kwam de sfeer in de Nachtraaf ten goede. Er werd eindelijk weer uitbundig gelachen. Maarten en Gerard hadden de grootste lol met elkaar. De jeugdige Bjarne zag dat Maarten de vrouwelijke Gerard begerig in zijn billen kneep.
Gerard liet een hoge gil horen. De donkerblonde Bjarne zag dat hij van alle aandacht genoot en gretig flirtte met de stoere Maarten.
De rest van het weekend bleef Bjarne in zijn gehuurde kamer tekenen. Hij had wat vage vormen in zijn hoofd die hij op papier wilde krijgen. Ondanks dat hij zijn best deed bleven de resultaten pover. Zijn gedachten dwaalden telkens af naar het wonderlijke optreden van Gerard en de manier waarop hij met Maarten omging. Duidelijk werd dat Bjarne niet in een creatieve stemming was. Deze troep kon zo de prullenbak in. Hij moest niet aan te veel zaken tegelijk denken.
Op maandag moest de jeugdige Bjarne Gosse weer naar school. Het was een bijzondere dag op de Middelbare Tuinbouwschool. Arthur, de gezellige tuinderszoon was jarig en had zijn nieuwste kleren aan. Een donkerblauwe blouse van een stevige soort linnen en een stoere broek van spijkerstof met extra aangenaaide zakken.
Hij kreeg meer aandacht dan hij verdiende en hij genoot daarvan met volle teugen. Het was grappig om hem zo gelukkig te zien koketteren met zijn jeugdige leeftijd. Bjarne had een binnenpretje.
In de pauze zorgde zijn klasgenoot Carla voor een aangename verrassing. Ze gaf een gratis yogales. Eerst legde ze de klasgenoten de Tadasana houding uit. Een simpele oefening die goed is voor stabiliteit en stevigheid. In haar sportieve kleren deed zij voor hoe je deze oefening moest doen. Een staande oefening.
Daarna legde ze de Uttanasana oefening uit. Het woord dat zij voor de houdingen gebruikte was Asana.
De Lotushouding was de Oosterse variant van de kleermakerszit.
Bjarne probeerde het en het lukte hem deze houding aan te nemen.
Hasta Uttanasana was een staande asana, waarbij ook de ademhaling weer een belangrijke rol speelde. Na wat voorbeelden ging ze verder met vertellen over de houdingen. Er waren meditatiehoudingen, zittende houdingen, staande houdingen, armbalancerende houdingen, achteroverstrekkende houdingen, ondersteboven houdingen, voorovergebogen houdingen, en herstelhoudingen.
Voor de houdingen waar ook Nederlandse benamingen omdat yoga in Nederland veel beoefend werd, vertelde Carla enthousiast.
De Nederlandse benaming voor malasana was hurk. Een goede yoga oefening om de spieren rond de dijen en heupen te strekken.
De dandasana werd in het Nederlands stafhouding genoemd. Een zittende asana als houding om te mediteren.
Luid klonk de schoolbel over het schoolplein.
Helaas was de pauze weer afgelopen en moesten ze verder met de normale lessen. Bjarne Gosse zag nog even dat Arthur zijn stoere leren armband aan Trudy liet zien. Trudy bloosde, dat stond haar goed.
Ze was aantrekkelijk, Bjarne begreep waarom Arthur haar aandacht zocht. Aan Carla liet hij een dankbare glimlach zien. Ze was anders dan de rest van de meiden op school. Ze was niet knap om te zien en toch vond de jeugdige Bjarne Gosse haar aantrekkelijk. Ze kwam zelfverzekerd over en ze was zich bewust van de misstanden in de maatschappij. Ze hield niet van dierenbeulen en ze kwam vaak in het bos. Ze hadden soms korte gesprekken over de vogeltrek en het gebrek aan natuur in de stad. Dan viel het Bjarne op dat ze wist waarover ze sprak. Soms dacht hij er over om Carla een brief te schrijven, maar dan bedacht hij zich weer. Het zou onzinnig zijn.
Frits de zwarte kater hield van het mooie weer van de zonnige zomer. Hij toonde telkens zijn dankbaarheid door Bjarne kopjes te geven. Het was jammer dat dieren geen mensentaal konden spreken, maar de geluiden die Frits maakte gaven Bjarne hoop.
Hij geloofde in een wereld waar mensen en dieren met elkaar konden communiceren totdat er een betere oplossing voor handen was.
Het geluid van de schoolbel keerde terug in de dromen van Bjarne. Er waren ook liedjes die hij niet kon vergeten. Op een nacht werd hij wakker in een yogahouding nadat hij over Carla had gedroomd. Naast zijn hoofdkussen lag het boek dat hij van Arthur had gekregen.
25
In de namiddag na school terwijl de zomeravond naderde dacht Bjarne over zijn relatie met zijn hospita. Behalve dat ze een charmante verschijning was, had ze ook een problematische kant. Die lieve Emma.
Ze was erg dominant, te dwingend naar haar vrienden. Ze had zelf toegegeven dat ze haar vrienden zo veel mogelijk probeerde te vormen. Sommigen waren daar van gediend maar wisten haar gedoseerd op afstand te houden.
Anderen gingen een korte intensieve vriendschap met haar aan om er vervolgens achter te komen dat ze te intensief was. Te veeleisend in haar verlangen naar zielsverwantschap. Ze liet weinig ruimte voor de ander. En ze was bezitterig. Een obsessie om dingen te verzamelen en mensen voor haar verzamelwoede te interesseren. Want achter ieder boek, ieder tafeltje, elk kleedje en alle afzonderlijke schemerlampen zat een verhaal en dat probeerde zij zo literair mogelijk te laten passeren aan eigenlijk iedereen die haar woonpaleis betrad.
Een ander stokpaardje van haar was haar opschepperij over bekende vrienden. Ze was helemaal vol van haar obsessies voor haar idolen. Succesvolle schrijvers en kunstenaars.
De jeugdige Bjarne begon al haar voorname vrienden en kennissen als onzichtbare mensen te beschouwen. Hij hoorde er verhalen over, ze was trots op het feit dat ze zoveel beroemde mensen kende, maar hij zag die mensen nooit. Ze had het net zo goed allemaal verzonnen kunnen hebben. Het enige bewijs was de enorme hoeveelheid brieven en postpakketjes die ze kreeg. Vaak met dure cadeaus en zeldzame boeken. Ze had een neusje voor kostbare snuisterijen en haar vrienden wisten daarvan.
Door haar bekendheid had ze gezag veroverd en zag Bjarne Gosse haar niet langer als zijn lieve zwoele Emma, maar als iemand waar hij voor op moest passen. De jeugdige Bjarne was maar een eenvoudige jongeman uit het volk. Hij behoorde niet tot de groten der aarde, de mensen waar zij mee omging. Ze kon altijd op hem neerkijken. Hem zijn afkomst laten voelen, met haar erudiete flair. Hij moest altijd op zijn hoede blijven.
Niet zelden kreeg de jeugdige Bjarne neerbuigende opmerkingen naar zijn volkse hoofd geslingerd. Dat deed gewoon pijn aan zijn ziel want hij voelde dat hij er weinig aan kon doen dat hij niet zo was zoals ze hem graag wel had willen zien. Emma was te dwingend en ze projecteerde allerlei dwaasheden op de mensenziel van de donkerblonde Bjarne.
Er was een nieuw boek op komst. Een boek van haar favoriete schrijver Karel Krampool. Het eerste boek van zijn hand waar ook gedichten in stonden. Emma vertelde met een dwingende stem dat Bjarne Gosse die gedichten vooral moest gaan lezen. Dit waren de gedichten waar de wereld op had liggen wachten. Niet te vergelijken met zijn prille beginsels die slechts gestoeld waren op de begeerte om het leven beter te begrijpen. Bjarne verheugde zich op het lezen.
Er stond een verontrustend bericht in de krant over het kappen van het regenwoud. Bjarne had er vroeger verhalen over gelezen. Er leefden apen en papegaaien en vele soorten insecten en nog heel veel meer dieren waar we nog heel weinig over wisten. Er waren zelfs soorten die onopgemerkt waren uitgestorven na een lange uiteindelijk fatalistische strijd om het bestaan.
De aantrekkelijke Emma had een heerlijke uiensoep gemaakt. De beste kwaliteit uien had ze bij de duurste groentewinkel in Utrecht gehaald. En ze had er een speciale Petronella twist aangegeven. Een flinke scheut sherry die speciaal voor haar meegenomen was door Victoria Martin, die ze tegen was gekomen in Maastricht tijdens een van haar lezingen.
De vriendelijke Bjarne genoot van de uiensoep. Wanneer ze het over de Franse keuken had, was Emma goed te volgen. Dat was het heerlijk om naar haar verhalen te luisteren. Om dromerig naar haar lieflijke boezem te staren en haar vrouwelijke kin te bewonderen.
Er was een vakantie op komst. Emma had Bjarne er over verteld. Wanneer ze weg was zouden de onzichtbare mensen weer in zijn gedachten gaan spoken. Zijn geestesgesteldheid wankelde. Bjarne Gosse had een labiele persoonlijkheid, door die vreemde gedachten die hij had meegekregen uit zijn verleden. Een instabiel gezin, waar de gekte een grote rol had gespeeld. Het was een beetje in zijn rugzakje blijven hangen.
Het was in zijn beleving heel ver weg, Griekenland.
Maar Emma Petronella was aan een vakantie toe, en Christiaan Buurtveen de schilder had haar uitgenodigd om met hem naar een van de eilanden te gaan om er op een berghelling te kamperen. Na vier dagen kreeg Bjarne Gosse al een ansichtkaart, het leek me een gezellig land. Een leuk eiland. Ze leken het naar hun zin te hebben. De beroemde kunstenaar en zijn beste vriendin, Emma Petronella.
Na vier weken kwamen Emma en Christiaan terug, maar het was niet op een manier zoals ze gehoopt hadden. Op de voorlaatste dag hadden ze, aangeschoten door de wijn, bromfietsen gehuurd. Christiaan de kunstenaar was bij een bocht rechtdoor de helling afgereden en hij had bij de val zijn rug gebroken. Hij werd op een brancard, stevig ingepakt, met een vliegtuig naar Nederland teruggevlogen.
Emma had een akelig avontuur achter de rug in het duister van de Griekse nacht. Ze had souvenirs meegenomen van aardewerk voor Frits de oude kater. Ze was voelbaar van de kaart.
Het was moeilijk om contact met haar te krijgen. Ze was teleurgesteld dat de vakantie zo was geëindigd voor haar beste vriend Christiaan. De gewonde kunstenaar, die onder de pijnstillers in een ziekenhuisbed in Utrecht lag. Ze rekende het zichzelf aan dat ze niet verstandiger was geweest en Christiaan ervan had weerhouden om beschonken met een bromfiets te gaan rijden in een gevaarlijk berggebied.
Het was rot haar zo te zien. De jeugdige Bjarne Gosse probeerde haar op te vrolijken, maar zijn spontaan gezongen smartlap viel in de verkeerde aarde. Haar ogen stonden verwilderd. Het maakte haar woest dat ze moest blijven geloven in zijn onschuld. Het liefst had ze hem een flinke tik op de billen gegeven. Verwilderd keek ze Bjarne aan.
26
Een paar dagen na zijn droevige ervaring met het huilende schilderij in een galerie voor beeldende kunst werd de jongeling Bjarne Gosse opgebeld vanuit het ziekenhuis door Christiaan de kunstenaar. Hij was zich aan het voorbereiden voor het interview, dat voor de gelegenheid in het ziekenhuis werd gehouden, omdat het vanwege zijn gebroken rug niet anders kon. Het was belangrijk vanwege een grote overzichtstentoonstelling van zijn recente werk.
“Hallo Bjarne “ klonk zijn rustige stem. Zou jij misschien mijn aantekenschrift vanmiddag naar het ziekenhuis willen brengen? Hij vertelde Bjarne Gosse waar de sleutels van zijn atelier verstopt lagen in het huis van zijn hospita. “Ik heb ze nodig voor het interview, er staan belangrijke details in over mijn beweegreden voor het maken van mijn schilderijen.”
De van het mooie zomerweer genietende Bjarne had er niet veel zin in. Hij had veel aan deze wijze kunstenaar te danken, dus hij vermande zich. In het huis van Emma zocht hij naar de sleutels, die hij niet lang daarna vond. Bjarne Gosse ging op zijn roestige tweewieler naar het ruime atelier van de bekende Utrechtse kunstenaar. De zon scheen, het was onbewolkt.
De kunstenaar had Bjarne gedetailleerd verteld waar hij het lijvige aantekenschrift kon vinden. Toen Bjarne Gosse dat gevonden had, nam hij het schrift mee naar het ziekenhuis. Daar trof hij de kunstenaar in memorabele toestand, euforisch door de morfine en nog altijd gedreven door het leven.
Ze hadden een kort, maar reuze interessant gesprek. Hij vertelde Bjarne dat hij de volgende dag naar een radiostation moest luisteren, omdat het interview live werd uitgezonden voor het Utrechtse volk.
De jeugdige Bjarne luisterde de volgende dag met onbevangen oren, en wat hij hoorde verwonderde hem. Meer nog dan dat hij zichzelf had verwonderd door zijn intieme relatie met zijn hospita.
De bekende kunstenaar Christiaan wist meer over het leven dan de jongeling Bjarne tot dan toe had begrepen. Christiaan was verzwakt, door de zware val met een bromfiets op een eiland met een Griekse naam, maar al was zijn rug gebroken, zijn gedrevenheid nog altijd niet. Hij gaf het beste interview dat hij ooit had gegeven, intelligent en met een wonderbaarlijk inzicht.
Het kostte Bjarne Gosse twee eenzame dagen om te beseffen dat hij hem had begrepen.
Twee eenzame dagen met allerlei onzichtbare mensen om hem heen.
Drie dagen later ging de jeugdige Bjarne Gosse weer naar het ziekenhuis. Om de gehavende kunstenaar namens Emma en zichzelf een fruitmand te brengen.
Hij keek bezwerend naar de appels en de peren.
“Dank je wel Bjarne.” klonk zijn vermoeide stem en hij gaf Bjarne een boek van de populaire auteur Jan Boter mee.
Thuisgekomen bekeek Bjarne het boek. Toen hij het doorbladerde zag hij dat er op een van de pagina’s een handgeschreven brief was geplakt. Een korte brief die vol stond met erotische toespelingen over de schoonheid van de man. Bjarne Gosse wist al snel dat het over Maarten Wolvenknaap ging, want de omschrijvingen waren duidelijk en doeltreffend.
Bjarne Gosse wist dat Maarten Wolvenknaap zijn lichaam voor geld had verkocht aan Jan Boter, die er om bekend stond om voor de liefde te betalen.
Die nacht had de jeugdige Bjarne een levendige droom over de seksuele omgang die Jan Boter met zijn jonge kornuit Wolvenknaap had. Het ging er wild aan toe. Het was een bizarre droom die Bjarne uit zijn geheugen probeerde te wissen.
In de ochtendzon op het balkon vroeg Bjarne zich af hoe het met Kees Broodakker was. Ze hadden zolang naast elkaar in de klas gezeten dat het vanzelfsprekend was dat hij zo af en toe nog aan hem dacht.
Een paar dagen later was het zover. Emma had een Tupperware party georganiseerd in de huiskamer van het pand dat zij gekocht had van het geld dat ze van een overleden oom had gekregen. Nooit geweten dat ze zoveel vriendinnen had in de stad. Mensen uit alle rangen en standen op zoek naar een voordelige opbergset voor de kleine huishoudelijke spullen. En ze hield er zelf ook iets aan over. Hoe meer zij wist te verkopen, des te meer gratis artikelen zij kreeg voor haar eigen kleine huishoudelijke opberg behoeften. Het werd een thuisorkest van babbelende dames waar Bjarne zich als verlegen tuinbouwschool-scholier wat ongemakkelijk tussen voelde. Zijn bewondering voor de presentatie van zijn beminnelijke hospita werd er niet minder door. De ene na de andere huishoudset wist zij te verkopen aan de aandoenlijke dames die zij had uitgenodigd voor dit huishoudelijke verkoopfestijn. En er werd steeds weer opnieuw aangebeld. Kennelijk had zij de halve stad uitgenodigd en was er grote behoefte aan kunststof opbergdozen om gedroogde pasta en voorraadsuiker in op te bergen. De presentatie van Emma begon theatrale vormen aan te nemen. Toch leek het te werken want de dames die nog niets hadden gekocht luisterden gretig naar haar aanlokkelijke woorden, niet wetende dat Emma haar mooiste doos natuurlijk nooit zou verkopen.
“Waarschijnlijk is het dan slechts stilte die ons de innerlijke vrede brengt. Mensen worden regelmatig gekleineerd wanneer ze naïef zijn. En zelfs naïeve mensen zijn in staat de ander de belazeren, wanneer ze in hun onschuld geen oog hebben voor het lijden van andere mensen.”
Het was een van de citaten die Emma Petronella in zijn Hector Havermout schrift geschreven had met de rode inkt van een blauwe ganzenveer. Stiekem was ze in zijn kamer geslopen en ongevraagd had ze zijn nieuwe schrift gelezen en van haar erudiete aantekeningen voorzien.
Het voelde opdringerig. Ze had het ook gewoon kunnen vragen zoals Peter had gedaan. Had ze wel het recht om zomaar zijn kamer binnen te dringen? Aan de andere kant waren het wel wijze woorden die ze in zijn schrift had geschreven. Waarschijnlijk had ze goede bedoelingen gehad. Het kon niet anders of ze wilde Bjarne verder helpen in zijn leven.
27
De jeugdige Bjarne moest niet langer onzeker zijn over de bedoelingen van zijn liefde, Emma P. Er bestond een kans dat ze probeerde hem iets duidelijk te maken wat haar tijdens hun samenzijn niet zo goed lukte.
De lichamelijke aantrekkingskracht was onverbiddelijk. Dan schoten woorden soms te kort.
Bjarne Gosse schreef aan niemand brieven meer. Hij was er mee opgehouden na zijn laatste brief aan Kees Broodakker die van school was gegaan omdat hij wilde gaan werken. Groot was zijn verbazing dat Bjarne nu weken later alsnog een antwoord kreeg.
“Hallo goede vriend Bjarne Gosse,
Vandaag heb ik sinds het begin van de vroege ochtend veel aan je gedacht. Ik dacht aan je en keek uit naar het zonlicht. Ik ben dankbaar dat je jouw brief hebt gestuurd. Ik wacht altijd geduldig op een nieuw bericht. Ik weet niet waarom, maar ik fleur op als ik iets van je mag lezen. Ik droomde dat je mij vertelde dat je verliefd op me was. Het was een vreemde droom. Toen je jouw liefdevolle woorden uitsprak daalde er een nieuw licht in mijn hart. Ik wist onmiddellijk dat ik ook verliefd op jou was. Raar dat er zulke dromen bestaan.
Weet je dat ik sinds kort weer contact heb met Garnalen – Gerard, die bij ons in de eerste klas zat. Hij speelt in een bandje. Hij schrijft liedjes in de Engelse taal.
Er zit veel humor in zijn teksten.
Ik heb jouw gedicht gelezen!
Erg goed gedicht! Ik vond het erg mooi, ik ben er zeker van dat je getalenteerd bent.
Heb je nog meer gedichten geschreven?
Ik ben nu aan het werk. Ik leef een saai leven, mijn dagen zijn altijd monotoon. Iedere dag sta ik om zes uur in de ochtend op, behalve op zondag als ik niet hoef te werken. Eerst sorteer ik de bloemen die nodig zijn voor het bloemstuk en dan laat ik mijn creativiteit spreken.
Op het werk is zoveel te doen en niet zoveel tijd voor andere dingen. Na het werken ben ik meestal doodmoe.
Maar als ik de tijd heb schrijf ik brieven. Ik schrijf ook brieven aan Wolven – Maarten. Hij is ervan overtuigd dat de wolf gaat terugkeren in het land van iedereen. Hij is nog altijd bezeten van de natuur.
Ik denk dat je geïnteresseerd zult zijn in het lezen over mijn familie. En over mijn leven in het algemeen. En het spijt me dat de boodschap vrij lang zal zijn. Het is gewoon onmogelijk om dit alles in twee of negen woorden te beschrijven.
Weet je, ik heb lang niet bij mijn ouders gewoond, omdat ik mijn familie moest verlaten. Dit is een droevig verhaal in mijn leven.
Een paar jaar geleden, toen ik vijftien was, had mijn familie een heel moeilijke periode. Daarom begon mijn vader mijn moeder te bedriegen. Aanvankelijk wilde mijn moeder het gezin redden, mijn moeder probeerde mijn vader terug te brengen! Maar het is niet gelukt.
Mijn moeder was nu moe van de relatie van mijn vader. Daarom waren er constant schandalen thuis, wat leidde tot een scheiding . Na de scheiding bleef ik bij mijn moeder. Ik dacht dat ons leven beter zou zijn zonder mijn vader. Maar mijn moeder had veel stress vanwege het uiteenvallen van haar huwelijk. Ze woonden tenslotte twintig jaar samen voordat ze uit elkaar gingen. Na de scheiding ging mijn moeder naar een psycholoog om stress te overwinnen! En ik probeerde mijn moeder met al mijn kracht te steunen! Ik heb alles gedaan om haar te behagen. Maar alles wat ik probeerde was niet succesvol en ze begon alcohol te drinken. Ze moet haar troost gevonden hebben in alcohol.
En eerst dacht ik dat daar niets mis mee was. Ze dronk immers maar één glas wijn per dag! Ik vond het niet slecht. Er waren meer mensen die dat deden.
Maar maanden later begon mijn moeder veel vaker en veel meer te drinken, en begon ze verschillende mannen mee naar huis te nemen.
Ik vond het helemaal niet leuk wat er met mijn moeder gebeurde! Ik probeerde alles te repareren. Ik probeerde haar te helpen. Maar voor mijn zorg, voor mijn hulp, ontving ik alleen beledigingen en afranselingen.
Ik hou niet van drukke plekken met lawaaierige mensen, dat komt waarschijnlijk door mijn eenzaamheid. Ik hou er van om thuis te komen en ontspannen, en een smakelijk diner maken, naar een interessante film kijken, soms lees ik, in het weekend doe ik het huishouden. Ik ga boodschappen doen, soms ga ik hardlopen of gewoon wandelen. Ik mis de school niet. Zoals je waarschijnlijk wel weet werd ik altijd gepest. Ik heb mijn uiterlijk helemaal veranderd. Ik zie er nu veel stoerder uit zodat niemand het kan merken. Ik draag geen oorbellen meer en ik draag tegenwoordig gewone onopvallende kleren. Ik hoef niet zo nodig meer op te vallen. Het liefst was ik gewoon onzichtbaar zodat er niemand last van mij heeft. Mensen irriteren zich aan alles. “
Plotseling stopte Bjarne met lezen. Hij hoorde dat de telefoon ging en liep de trap af om de telefoon in de woonkamer op te nemen.
“Hallo met Bjarne Gosse in het huis van Emma Petronella” klonk zijn stem.
“Hallo met Jan Boter.” hoorde Bjarne met zijn jeugdige linkeroor.
“ Weet jij of Emma ook aanwezig is?” vroeg Jan aan Bjarne.
“Nee die is momenteel in Parijs, bij haar goede vriendin Victoria Martin. Ze heeft een week vakantie.” antwoordde Bjarne.
“ Zou je mij willen vragen of ze mij belt wanneer ze terug is, beste Bjarne? “ vroeg Jan Boter met een dwingende toon.
“Dat doe ik, meneer Boter.”
“Fijn Bjarne, dan wens ik je nog een fijne avond en alvast bedankt.” Nog voordat Bjarne iets terug kon zeggen was de verbinding weer verbroken.
De rest van de brief van Kees besloot Bjarne tot de avond te bewaren.
28
De temperaturen in de Utrechtse provinciestad leken zowaar het kookpunt te bereiken. Er stond wel wind maar die was zo warm dat het leek alsof je voor een overspannen föhn stond. In de avond wanneer de voetbalwedstrijd begon, dan was er tijd om naar de avondwinkel te gaan om er een fles wijn te halen.
Die zomeravond laat haalde Bjarne Gosse de brief van Kees Broodakker weer tevoorschijn. En hij begon te lezen waar hij gebleven was.
¨Maar ik heb het wel gehad met de pesters. Ik kom alleen nog maar tussen de muren van mijn eigen huis tot leven. Ik heb een leuk huis. Je bent altijd welkom om een keer te komen kijken. Je zou hier zelfs kunnen logeren! Ik vond jou altijd de leukste jongen van de klas Bjarne. Maar ik wist wel dat het beter was om het niet te laten merken. Ik wilde niet dat ze jou ook gingen pesten.
Toen ik achttien werd, schopte mijn moeder me het huis uit. Ze zei dat ik me te veel met haar leven bemoeide. En zonder mij zou haar leven alleen maar beter worden.
Dat waren de slechtste woorden van mijn leven. Ik herinner me deze dag met tranen.
Ik moest alles verkopen wat ik had. Mijn fiets, telefoon, sommige dingen en nog veel meer. Om te betalen voor een slaapzaal en gewoon voor de eerste keer te leven totdat ik een baan kon vinden.
Ik heb al lang niet meer met mijn ouders gesproken. Ik weet niet wat er mis is met mijn vader, of wat er mis is met mijn moeder. Maar ik denk altijd aan hen. En ik herinner me vaak gelukkige momenten toen we samenwoonden! Ik hoop dat hun leven is verbeterd.
Eigenlijk doe ik alles de hele tijd alleen. Ik heb niet veel vrienden omdat ik moet verbergen dat ik homo ben. Mijn nicht is de enige die het weet, deze waarheid. Ik zal je de naam van mijn nicht influisteren. We zijn dol op elkaar sinds onze kindertijd, het is de enige persoon aan wie ik mijn hart durf te laten zien, na het conflict met mijn ouders. Zij was de enige die het begreep en me ondersteunde. Ze zei me dat als ik geluk wilde ik er naar moest zoeken.
Ik heb nog altijd intensief contact met haar. Ze zei me dat ik je gewoon weer eens een brief moest sturen. Je hoeft niet veel te schrijven. Met alleen maar een gedicht ben ik ook al gelukkig.
Als ik mij eenzaam voel doe ik mijn ogen dicht en zie ik jouw portret voor me. Jouw ogen en je lieve haren. Jouw mond die smaakt naar vanille, honing en gember. Jouw zachte wangen. Jouw hele lieve gezicht.
Ik ben zo verliefd op je geworden dat ik je niet meer kwijt wil.
Groeten en een kus op jouw zachte wangen Bjarne.
Jouw Kees Broodakker.”
Het raam moest open, de koelere lucht van de avond in de kamer.
Er werd gejuicht in de straat. Een voetbaldoelpunt scheurde de avond open.