Taal van de zomer 43 – 47

43

De jeugdige Bjarne wilde Frits de kater wel begrijpen, maar zijn nieuwsgierigheid had toch even wat tijd nodig. Wat stond er daar in de andere hoek van de zolder? Bjarne hield zijn hand voor zijn mond zodat hij geen stof naar binnenkreeg. Het was een oude kist die was afgesloten met een hangslot. Hier had hij geen sleutel voor. Wat zou er in die kist zitten, bedacht hij zich. Zaten hier in deze kist nog meer geheimen die zijn hospita voor hem verborgen hield. Hij zou hier eigenlijk niet moeten zijn, hij aarzelde. En gaf toen Frits gelijk. Het werd tijd voor een maaltijd. Hij zou een lekker visje voor hem gaan koken. Hij had zelf ook wel trek in een visje. Waarom ook niet. Als hij er toch een voor Frits moest klaarmaken.

Een half uurtje later zaten ze samen te smikkelen. Terwijl de toegewijde Bjarne toekeek hoe Frits tevreden was met zijn verdiende maaltje dacht hij terug aan de zolder. Misschien was het een idee om eens aan Emma voor te stellen om te helpen met de zolder opruimen. Wat had het voor zin om al die spullen te laten staan als ze onder het stof kwamen te zitten. En die enorme hoeveelheid boeken. Was het wel nodig om die allemaal te bewaren?

Wanneer zou Emma terugkeren? Christiaan had Bjarne niet verteld wat hij had gedaan met de berichten voor haar. En er bleef steeds nieuwe post komen.

Emma was inmiddels al twee weken in Amerika toen Christiaan, die via een telefoonverbinding contact met haar had gehad, Bjarne vertelde over haar nieuwe bevlieging.

Emma Petronella wilde dat de hartstocht die de kunstenaars die zij bewonderde voelden, meer en meer in het dagelijkse leven werd geïntrigeerd. Zij had daar allerlei ideeën over. Zo vond zij dat geliefden tijdens de traditionele feestdagen de liefde moesten bedrijven in plaats van veel eten en bier drinken. Er zou volgens haar een veel betere wereld ontstaan, wanneer de mensen alles vanuit een ander perspectief probeerden te zien. De liefde was haar favoriete instrument. Zij dacht, volgens Chris, dat met deze nieuwe inzichten de wereld zou veranderen omdat de mensen elkaar beter zouden begrijpen.
Op de vragen van Bjarne over dat hij het allemaal wat vaag vond gaf Chris geen antwoorden. Hij was de beste vriend van Emma. Hij zou de woorden van Emma nooit in twijfel trekken. Emma was in Amerika met een missie. Ze sprak er met mensen die wisten waarover ze het hadden en het leverde de kunstenaar Christiaan Buurtveen ook wat extra publiciteit op. Ze had voor hem een tentoonstelling geregeld in Los Angeles. Een grote stad in de Verenigde Staten. Emma was met van alles en nog wat bezig, terwijl Bjarne in zijn huurkamer bezig was met het bestuderen van mijn aantekeningenschrift voor Natuurkunde.

Ondertussen werd er een nieuw opvangcentrum van het Leger des Heils gevestigd in een pand nabij het herenhuis van zijn hospita. Er was een petitie geweest in de buurt om dit tegen te houden, maar dat had niet geholpen. Bjarne had zich buiten de discussie gehouden. Hij was geen huiseigenaar, dus wat had hij er verder over te melden. Het was wel te merken dat er soms luidruchtige mensen kwamen. En er was een opslagplaats voor ingezamelde goederen op de achterplaats van het pand waarin ze zaten.
Er was een opvallende jongeman met een lange baard. Hij leek voortdurend dronken te zijn en praatte met een luide stem. Hij sloeg dan allerlei wartaal uit.

Peter had Bjarne een brief geschreven. Hij was ongelukkig met zijn partner. De schatrijke kunsthistoricus. Bjarne had al een vermoeden, dat werd door deze brief bevestigd. Hij was moed aan het verzamelen om de relatie te verbreken, maar hij was onzeker over wat de gevolgen zouden zijn. Misschien zou hij weer in Utrecht komen wonen, in een wat eenvoudiger onderkomen. Niet meer in de dure villa in het Gooi. Bjarne vond hem ook meer in de stad thuishoren.

Ook Kees schreef Bjarne onverwacht een brief. Waar de nieuwe gedichten bleven. Hij had honger naar meer na het lezen van zijn eerste argeloze schrijfwerkjes. Hij had voor zichzelf een gezelschapsdier aangeschaft. Een driekleurige cavia. Een knaagdier met het vermogen om knorrende geluidjes te maken. Hij was er enthousiast over. Bjarne kon zich er helaas niet veel bij voorstellen. Knaagdieren hoorden volgens hem niet in een kooitje.
Gerard Vroeg deed weer een optreden als travestiet. Deze keer tijdens een open lucht festival met als thema bluesmuziek. Bjarne was uiteraard uitgenodigd. Hij hield van de muziek.

44

Opnieuw klonk de stem van de dronken jongeman door de straten. Zijn baard was inmiddels drie centimeter gegroeid en zijn stem leek nog luider te klinken. De buren spraken er schande van. Er zat schunnigheid in zijn taalgebruik. Het trok telkens weer de aandacht van Bjarne. Hij maakte politici uit voor tamme lullen en bleek daar ook argumenten voor te weten. Het gaf een bizarre kakofonie van verkeerd gekozen woorden. Maar af en toe, misschien eens in de twee dagen klonk er een zin door de straten die getuigde van een diep poëtisch besef.
Dat kon Bjarne zich niet laten ontgaan. Hij schreef deze zinnen op in zijn Havermout schrift. Het waren stille getuigen van de wreedheid van de tijdsgeest.
De bevliegingen van zijn aantrekkelijke hospita in het verre Amerika hadden geen invloed op de vergankelijkheid die zich in allerlei gedaanten en met bizarre metaforen in de bizarre belevingswereld van de jeugdige Bjarne begon te nestelen.

Wat kwam deze onruststoker met zijn dronken verbale kwaliteiten de buurtbewoners vertellen?
Niemand wist het. Het boezemde de donkerblonde Bjarne angst in. Er klonk iets in zijn luide zinnen waar hij geen vat op kon krijgen. Alsof de dronken jongeman iets wist wat andere mensen niet wisten. Waarschijnlijk bleef hij daarom alles herhalen. Waar was Emma om advies te geven?
Wat had hij als huurder van een kamer in haar prachtige huis aan haar bevliegingen in Amerika?
Bjarne dacht weer aan Kees en zijn cavia. Hij mocht zich gelukkig prijzen dat Frits gem gezelschap hield. Een kater was veel leuker dan een cavia, bedacht Bjarne zich.

De leerkracht die inviel voor maatschappijleer was een apart persoon.
Tijdens de eerste les vertelde ze tot grote hilariteit van de leerlingen dat ze een tijdje in de porno-industrie had gewerkt. De jeugdige Bjarne vroeg zich af of de directie daarvan op de hoogte was, want het leek hem een conservatieve school. Ze vertelde dat ze die periode achter zich had gelaten.
De leerlingen uit de klas van Bjarne kregen de opdracht om een scriptie te schrijven over een onderwerp waarover veel te doen was in de maatschappij. Bjarne Gosse koos voor dierenmishandeling als onderwerp voor zijn scriptie. Drie weken lang deed hij onderzoek door brieven te schrijven aan instanties die zich hier mee bezig hielden. Het resultaat was een scriptie die uitpuilde met dierenleed. Hoe meer hij zich er in had verdiept des te duidelijker werd dat er sprake was van een mens- dom en een dieren – rijk.

De voormalige porno-actrice was onder de indruk van de zorgvuldig geschreven scriptie van de ijverige Bjarne. Ze gaf hem een negen en half, maar alleen omdat ze uit principe geen tien gaf, vertelde ze er gewichtig bij. Bjarne Gosse had het hoogste cijfer van de klas. Iedereen kon merken dat de maatschappijles-juffrouw onder de inruk was van zijn scriptie. En dat terwijl hij de reguliere leraar maatschappijleer niet kon opschieten.
De dagen daarna had Bjarne veel energie. Hij hield de tuin van zijn hospita bij. De sierwinde met de naam Ochtend glorie stond bijna in bloei. Er waren een paar tere klaprozen gaan bloeien met de wonderbaarlijk heldere rode kleur. En de korenbloemen lieten hun doorleefde blauw zien.

Op een mooie zonnige zomerochtend kreeg Bjarne Gosse een brief van Kees Broodakker. Zijn cavia was doodgegaan. Hij was er verdrietig over. Het liet Bjarne ook niet onbewogen. Hij moest het allemaal van zich afschrijven. De scriptie over al het leed. De gestorven cavia van Kees. Een gedicht. Hij moest een gedicht schrijven dat hij naar Kees op kon sturen.


Dierwaardige wereld

Of het God was of de mens
die het dier als minderwaardig
dacht te mogen beschouwen
laat ik in het midden van de twijfel

overal ter wereld waar
de mens verschijnt
verdwijnt het leefgebied
van de wilde dieren

dat kan nooit de bedoeling
van een schepping zijn geweest
we roven, stelen, plunderen
en de dieren delven het onderspit

we leven niet langer
in een dierwaardige wereld
het is de mens die
zich boven alles verheven ziet

en alles wat leeft heeft
zich te schikken
aan de grootheidswaan
van de gewetenloze primaat

totdat we zelf zien
hoe simpel en egoïstisch we zijn
en proberen te redden
wat er nog te redden valt.

Hector Havermout

45

Maarten Wolvenknaap probeerde Bjarne in de Nachtraaf uit te leggen waarom volgens hem Jan Boter zo een succesvolle schrijver was, maar Bjarne kon hem nauwelijks verstaan omdat de muziek in de studentenkroeg zo hard stond. Bjarne had een drukke week achter de rug, Hij was beter niet naar de kroeg gegaan met zulke zware benen en een onrustig hoofd. Even dommelde hij weg en viel hij tegen de schouder van Maarten in slaap. Inmiddels was ook Gerard gearriveerd en toen ze zagen dat Bjarne zijn ogen niet meer open kon houden besloten ze hem gezamenlijk naar huis te brengen

Tijdens die bijzondere zomer luisterde Bjarne in de avond vaak naar de radio. Er was een nieuwe deejay op de radio. Zijn naam was Arnold Roodkop. Bjarne Gosse kende hem een beetje omdat hij ook in een platenzaak in de stad werkte. Bjarne kocht daar de elpees die hij in opdracht van Emma moest kopen, omdat ze er zelf geen tijd voor had, maar wel graag de nieuwste muziek in huis had.
Bjarne deed het graag. Hij draaide de elpee dan altijd eerst voorzichtig voor mezelf en zette de muziek op een cassettetape voor eigen gebruik. Hij kon dan gemakkelijk de minder goede nummers weglaten.
Ze wilde altijd het nieuwste werk van de Amerikaanse zanger en liedjesschrijver Bob Dylan, maar via haar kwam Bjarne ook met allerlei andere muziek en met de deejay Arnold Roodkop in contact.

Arnold deed het goed op de radio. Hij wist veel over de muziek te vertellen. Bjarne Gosse vond het een fijn programma. Later stond er in de wijkkrant een artikel over hem. Daaruit bleek dat hij ook gedichten schreef. Voornamelijk gedichten die over muziek gingen. Bjarne vond het indrukwekkende gedichten en hij besefte dat hij nog veel moest schrijven om zover te komen. Arnold Roodkop was populair in Utrecht. Bjarne kwam hem ook vaak tegen in het nachtleven. Hij wilde een muziekband oprichten.
Bjarne vertelde hem enthousiast over de zangkwaliteiten van Gerard Vroeg, die ook de basgitaar kon bespelen. Een paar dagen later stelde hij Gerard Vroeg aan Arnold Roodkop voor. Hij kon auditie komen doen in de oefenzaal van de band.

Een week later hoorde Bjarne van een dolgelukkige Gerard dat hij was aangenomen voor de muziekband van Arnold Roodkop en dat er over een week al een eerste optreden zou zijn. Ze speelden covers en ook een aantal eigen nummers geschreven door Arnold Roodkop. Het optreden werd afgesloten met een door Gerard Vroeg geschreven nummer: ‘The waterfall”, een depressieve song met een sombere treffende tekst waar Gerard al zijn zangtalent in kwijt kon.

Het werd een onvergetelijke avond. Een optreden zoals zelden was vertoond door een nog onbekende band. De hele meute stond te hossen, de hele zaal ging uit zijn dak!

46

Zijn moeder had een keurig handschrift. Mooie sierlijke letters, op school geleerd en duidelijk leesbaar. Het enige dat het lezen bemoeilijkte was het ontbreken van de interpunctie en de hoofdletters aan het begin van een zin. Net als op de manier waarmee zij mensen te woord stond, schreef ze haar onbestemde brieven met ratelende aan elkaar geplakte zinnen. Bjarne kon de brief van zijn moeder maar moeilijk begrijpen. Het ging over het klimaat, dat kon hij er wel uit opmaken. Maar het was onduidelijk of zij met het klimaat de sfeer van de thuissituatie bedoelde of de zorgelijke situatie in de wereld. Het was de bedoeling dat Bjarne voortaan zelf zijn huurgeld ging betalen. Zijn ouders hadden het geld nodig voor een operatie van zijn jongste broer.

Zomer in de stad. Peter Halm de bevriende kunstenaar had zijn relatie met de schatrijke kunsthistoricus met grote haast verbroken. Hij had nu een benedenverdieping en een eerste etage gekocht van een pand in Utrecht samen met een andere vriend waar hij kennelijk ook een relatie mee had. Emma was inmiddels vier weken in Amerika. De verdieping die Peter had gekocht bleek een voormalige danszaal te zijn. Hij woonde er een week toen hij naar de jeugdige Bjarne belde.

Peter Halm had een emotioneel verhaal over zijn buurvrouw. Hij was in de danszaal gaan wonen, maar hij had problemen met zijn buurvrouw. Zij schold hem uit voor homo of balletnicht.
Sinds hij in de danszaal woonde ging Peter in roze ballettenue over straat en dat trok die buurvrouw niet, met haar twee keffende hondjes die iedereen in de kuiten probeerden te bijten. Bjarne had geen zin in burenruzies, zijn fiets had een lekke band waarvan hij de reparatie steeds uit wist te stellen.
De vriend van Peter, was op de eerste etage van het pand dat hij met Peter had gekocht en opgeknapt gaan wonen. Hij was de buurvrouw zo zat geworden met haar gepest en scheldpartijen, dat hij vanaf het balkon een emmer water over die buurvrouw en haar twee keffende hondjes had gegoten.

Bjarne besloot er lopend heen te gaan om te bemiddelen, maar die buurvrouw van Peter was helemaal over de rooie gegaan en had de ramen van de danszaal beklad met vieze woorden die iedereen kon lezen. Bjarne probeerde Peter rustig te krijgen en dat lukte samen met zijn vriend die inmiddels zijn excuus aan de buurvrouw had gemaakt. Het liep allemaal met een sisser af, maar Bjarne merkte wel dat Peter behoorlijk met die buurvrouw in zijn maag zat.

Het was boeiend om mee te maken, als jonge scholier van de middelbare tuinbouwschool, hoe de kunstenaar Christiaan Buurtveen en zijn erudiete boekenwurm Emma Petronella over de grote thema’s van de tijd spraken.
Christiaan was van mening dat het onzin was om een standpunt in te nemen. Hij vond het een van de grote misverstanden van deze tijd, dat je overal een standpunt over moest innemen. Emma was veel fanatieker, haar standpunten waren aan verandering onderhevig maar ze had wel altijd dezelfde stokpaardjes voor handen om haar mening te staven.
De jeugdige Bjarne durfde zich er niet tussen te mengen. Hij vond een andere mening wel belangrijk, maar hij raakte lichtelijk in paniek wanneer de argumentatie niet klopte.

Bjarne vond een baantje bij een potplantenkwekerij. Op zaterdag en doordeweeks als hij er tijd voor had, kon hij voor een uurloon gaan werken als invalkracht. Het was voldoende om de huur voor zijn kamer te betalen. En hij kon Emma verrassen met de mooiste geraniums.

47

Onmiddellijk drong de urgentie van het bericht op het antwoordapparaat van Emma Petronella tot de jeugdige Bjarne door. Arthur zat in een politiecel en hij vroeg Bjarne om een advocaat te bellen. De geschrokken Bjarne had een half uur later een advocaat aan de telefoon. Bjarne wist verder niet wat er aan de hand was, en waarom Arthur hem had gevraagd om het contact te leggen. De advocaat zei dat het allemaal in orde zou komen.

In het oude Amsterdam had Kees Broodakker eindelijk een manier gevonden om de jeugdige Bjarne uit zijn tent te lokken. Het beste thema daarvoor was de wolf. Wanneer Bjarne tegen de komst van de wolf in ons land zou zijn, zou hij nooit een relatie met Kees kunnen krijgen. Het was een spel in de gedachten van Kees.

Ondertussen verdween de Otter uit het landschap en kwamen er steeds vaker berichten over de teloorgang van de natuur door droevig toedoen van de mens. Bjarne zag het als een reden om zich in de alternatieve tuinbouw te verdiepen. De jongeling schreef daar een scriptie over.
Emma vond het heerlijk dat Bjarne idealen had. Maar het was uiteindelijk naïef om te denken dat ze hem werkelijk begreep.

Ze stimuleerde Bjarne om ook met leeftijdgenootjes om te gaan. Wanneer hij daar over vertelde zag hij hoe zij zich zichtbaar verveelde en met hangende pootjes terugkeerde naar haar boeken. Boeken die overal in de riante woonkamer half gelezen rondslingerden naast de vele asbakken en schemerlampen die ze had aangeschaft.

Het was niet zijn bedoeling geweest om haar boos te maken toen hij zijn verhaal begon. Maar ze riep direct; “Het is een charlatan, hij zegt dingen die niet waar zijn. Die tijd is er nooit geweest, er waren toen ook al veel arme mensen.” Dat Bjarne zich ook niet thuis voelde in de dingen die zij zelf beweerde kon haar niet zoveel schelen. Bjarne moest zijn eigen weg leren zoeken.

Bjarne wist dat er iets wat was Emma had weten te omhullen. Hij raakte nooit uitgekeken op zijn hospita. Hij kon zijn nieuwsgierigheid niet langer bedwingen.
Een haarspeld was voldoende. De lade van het bureau zat op slot, maar met de haarspeld van zijn geliefde Emma Petronella was het een koud kunstje. Bjarne had geen ervaring met het openen van sloten met een haarspeld, maar dat was niet nodig. In de geopende lade lag een enveloppe van een bekend ziekenhuis in ons land. Bjarne las de brief die er in zat zorgvuldig, en voor zijn ogen ontfutselde hij het geheim.
Alles stond er in beschreven, van de eerste hormoonprikken tot de uiteindelijke operatie. zijn hospita was in haar vorige leven een huisbaas met een penis geweest.
Ze was in het verkeerde lichaam geboren, en de roddels van Neil en de zus van Peter Halm bleken de waarheid. De vrouw die hij maandenlang met de meest intieme hartstocht had bemind, had voor een groot deel van haar leven in een mannenlichaam gewoond. En hij had er niets van gemerkt omdat ze er niets over had verteld.
Dit bevreemde Bjarne. Hoe had het kunnen zijn dat hij er niets van had gemerkt?
Hij besloot naar de Nachtraaf te gaan. De flamboyante Gerard Vroeg zat er in een hoekje wat te chillen. Bjarne zag meteen dat hij om een praatje verlegen zat. Hij vroeg hem hoe zijn dag was geweest. Hij had een verschrikkelijke dag achter de rug.
Ze bleven tot diep in de nacht ouwehoeren. Gerard was dankbaar over dat Bjarne hem met Arnold Roodkop in contact had gebracht. De samenwerking in de band was voortreffelijk. Er was sprake van een klik tussen de muzikanten en de zingende bassist.
Gerard Vroeg liet zich helemaal gaan. Ze hadden de grootste lol tot diep in de nacht. Het was fijn om Gerard zo gelukkig te zien na alle ellende die hij had meegemaakt.